Tímarit lögfræðinga - 01.12.1998, Blaðsíða 114

Þar sem þetta virðast allt vera góðar og gildar ástæður sem allar styðja beit-
ingu refsinga, er þá ekki bara hægt að nota þær allar, hver um sig leggur nokkuð
til og til samans er kominn breiður grundvöllur fyrir refsingu ríkisvaldsins?9
Skiptir það nokkru máli hvort við segjum að rétt sé að refsa A vegna lögbrots
af því að hann eigi það skilið, auk þess sem það kemur þjóðfélaginu til góða,
t.d. vegna varnaðaráhrifa - eða hvort sagt er að rétt sé að refsa A vegna þess að
það er gott fyrir þjóðfélagið vegna varnaðaráhrifa refsingarinnar, auk þess sem
hann á það skilið af því að hann breytti rangt?
Það er grundvallaratriði að mínu mati að frumskilyrðið sé ásættanlegt þótt
önnur jákvæð áhrif geti komið til að auki. Það er tiltölulega auðvelt að hugsa
sér dæmi um brot og aðstæður þar sem það skiptir raunverulega máli út frá
hvaða frumskilyrðum er gengið við mat á því hvort réttlætanlegt sé að leggja á
refsingu eða ekki.
Það eru fleiri spurningar en hvers vegna á að refsa sem þarf að svara. Því
þarf lrka að svara hverjum á að refsa og hvernig á að refsa. Vandamálið við að
nota allar framangreindar kenningar kemur vel fram þegar svara á þessum síð-
ari spurningum því það kemur í ljós að þær gefa mismunandi svör við þeim.
Svörin byggjast alltaf á því hvað það sé sem réttlæti refsingar yfirleitt.
Leitin að hinni einu réttu kenningu, sem réttlætt geti refsingu ríkisvaldsins,
stendur enn yfir. Meðan gallalaus kenning eða röksemdafærsla fyrir refsingu
ríkisins er ófundin höldum við áfram að nota refsingu, þar á meðal fangelsis-
refsingu, sem úrræði gegn lögbrotum án þess að geta rökstutt það óhrekjanlega
að refsing ríkisvaldsins sé réttlætanleg.
HEIMILDIR:
Bamett, R.: „Restitution: A New Paradigm of Criminal Justice“. Ethics vol. 87, 1977.
Bedau, H.A.: „Prisoners' Rights". Criminal Justice Ethics Winter/Spring, 1982.
Benn, S.I.: „An Approach to the Problems of Punishment". Philosophy 33, 1958.
Bentham, J.: „Punishment and Deterrence". An Introduction to the Principles of
Morals and Legislation, 1789.
Cullen, F.T. og Gilbert, K.: Reaffirming Rehabilitation. Cincinatti, 1982.
Dolinko, D.: „Some Thoughts About Retributivism". Ethics 101, 1991.
Duff, R.A.: „Deterrence and Autonomy“. Trials and Punishments. New York:
Cambridge University Press, 1986.
Feinberg, J.: „The Expressive Function of Punishment". Doing and Deserving N.J.:
Princeton, 1970.
„The Classic Debate“. Philosophy of Law. Ed. by Joel Feinberg and Hyman Gross, 5th
ed„ Wadsworth Publishing Company, ITP, 1995.
Flew, A.: „The Justification of Punishment". Philosophy 29, 1954.
Goldman, A.H.: „The Paradox of Punishment". Philosophy and Public Affairs 9, no.
1, 1979.
9 Þetta viðhorf styður Jörundur Guðmundsson í tilvitnaðri grein sinni, bls. 11.
366