Hugur - 01.01.1994, Blaðsíða 100

Hugur - 01.01.1994, Blaðsíða 100
98 Mikael M. Karlsson HUGUR niðurlögum elds í Ráðhúsinu. Hetjulegur afleiðslusinni gæti reynt að endurrita regluna sem um er að ræða í því skyni að eyða öllum takmarkandi undantekningum. Hann gæti byrjað á að bæta við hina almennu reglu undantekningu eins og „nema opinber ökutæki sem notuð eru til opinberra skyldustarfa". Eg get bara óskað honum góðs gengis. Hvatir hans eru trúarlegar — hann hefur tekið afleiðslutrú — og það mun reynast erfitt að snúa honum frá trú sinni. En ég veit ekki af neinni ástæðu til að ætla að honum muni lánast það sem hann dreymir um. Aðrir eru ósnortnir af þessum trúarbrögðum, og þeim nrun virðast skynsamlegra að kannast við að hér höfum við dæmi um tilvik utan umfangs alhæfrar forskriftar.'' Eigum við að segja að almennar reglur séu ummyndaðar þegar takmarkanir á umfangi þeirra eru leiddar í Ijós?12 Þella getum við 11 Það verður að segjast eins og er að annarskonar nálgun er niöguleg sem avallt hefur verið nokkuð freistandi í lagalegu samhengi. Þá er um notun lykilhugtaka fylgt þeirri stefnu að heimila ekki undartekningar frá þeim almcnnu reglum þar sem hugtökin koma fyrir, eða ekki frá a.m.k. sumum þeirra. Svo að dæmi sé tekið, ef að tiltekinni athöfn, sem er lýst sem t.d. „þjófnaði", er refsiverð samkvæmt almennri reglu, þá er sú lýsing dregin til baka þegar það sem sýnist vera þjófnaður er ekki refsiverð athöfn sökum þess að gerandinn er undir lögaldri, geðveikur, vann verkið í nauð eða nýtur friðhelgi stjórnarerindreka, eða hver sem ástæðan kann að vera (takið eftir að þessar hugrenningar byggja á enn öðrum almennum reglum). I slíkum tilfellum er sagt að þjófnaðurinn hafi í raun ekki verið þjófnaður þegar öllu er á botninn hvolft. Slík stefna heldur í alhæfi reglnanna, en það leiðir af sér aukna óvissu um notkun huglakanna. Það er algengt að lykilhugtök þarfnist „róttækrar túlkunar" (öndvert við eðlilega og jafnvel óhjákvæmilega túlkun) ef þessari stefnu er fylgt, sem oft krefst þess að kvaddir séu til sérfræðingar til að sjá um túlkunina. Mér virðist þetta of hátt gjald fyrir að viðhalda afleiðslutrú (sem að mínu mati er villigötur). í sumum tilfellum er varðveisla almennra lögmála með slíkri hagræðingu hugtaka fullkomlega sanngjöm, jafnvel í vísindum. En sem almcnn ríkjandi stefna þá tel ég að hún sé á jafn miklum villigötum hvað snertir lögin, eins og hún augljóslega væri í vísindum. Þeir sem eru á öndverðum meiði munu kannski leggja áherslu á að lagabálkar (og ef til vill aðrir forskriftarflokkar) séu mannasetningar — að það séum við sem ákveðum hvað kallast ólöglegt — en í vísindum er, a.m.k. almennt séð, fengist við náltúruleg fyrirbæri sem við getum ekki skilgreint að vild; ekki verða færð frekari rök fyrir þessum andmælum hér. I þeim dæmum sem ég nota í þessari grein, geng ég í öllu falli út frá því að þau hugtök sem afmarka almennar forskriftir, vísindaleg lögmál og önnur almenn lögmál, hafi skýra merkingu. 12 Varnir í refsimálum geta takmarkað alhæfar reglur í skilningi okkar. Þá eru reglurnar bönn í hegningarlögum, og þessar varnir eru oft sagðar vera annaðhvort afsakanir eða réttlœtingar. George Fletcher hefur stungið upp á að við segjum réttlætingar ummynda ákvæði laganna en afsakanir ekki. Sjá bók lians Rethinking
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.