Hugur - 01.01.1994, Blaðsíða 22

Hugur - 01.01.1994, Blaðsíða 22
20 Wayne Norman HUGUR jafnvel leilt liugann að henni. Á gullöld tungumálsgreininga og stórtækra siðfræðikenninga á sjötta áratugnum fengust heimspek- ingar við spurninguna „af hverju að breyta rétt?“. Á endanum komust þeir þó flestir að þeirri niðurstöðu að spurningin væri ekki eins áhugaverð og ætla mætti, jafnvel að hún væri merkingarlaus; það væri að elta skottið á sjálfum sér að bjóða siðferðileg rök fyrir því að breyta siðferðilega; fullkomlega eigingjörn rök fyrir því að breyta siðferðilega væru óviðeigandi, þar sem spurningin „af hverju að breyta rétt?“ skipti einungis máli þegar rétt brcytni þjónaði ekki eiginhagsmunum.*5 Ef einhver hefur fengið rétt uppeldi en skilur saml ekki hvers vegna hann á að brcyta rétt, þá skynjar hann ekki mátt siðferðisins sem slíks. Við höfum tilhneigingu til að segja sem svo, að þar fari manneskja með fremur sjaldgæft sálarmein sem harla ólíklegt sé að lækna megi með margbrotnum siðfræðilegum rökum. * ° Að lokum er ein hliðin á því sem heimspekileg hugsun um stjórnmál fæst við og sem einnig fclst í hugmynd okkar um rétt- lætingar þessi; Við reynum ekki einungis að sjóða saman skyn- samlegar réttlætingar með eða á móti stof'nunum og stefnum, heldur reynum við einnig að setja fram lögmál, rökform og tungu- tak sem mun bæta og skýra deilur í þeirri stjórnmálahefð sem við búum við.1^ Eins og ég mun fjalla um í kallanum um aðferð hér að neðan, þá felur þessi krafa í sér að sérhver siðferðileg leiðbeining sem sett er fram, „verði að vera sæmilega áþreifanleg og í henni þarf að felast réttlæting byggð á aðgengilegum og auðskildum rökum. Ekki dugir að sannfæra aðeins þau starfssystkin manns sem svo heppilega vill til að deila með manni viðhorfum til djúpstæðra 15 Sjá t.d. Kai Nielsen, „Is „Why Should I be Moral?" an Absurdity," Australasian Journal of Philosophy, 36 (1958). Rétt er að benda á að slík rök skipta að sjálfsögðu engu máli gagnvart því flókna verkefni sem eru þróunar- eða leikjaskýringar á því hvernig siðareglur urðu til meðal skynsamra manna. Aðferðafræðilegir Rawlssinnar hafa fæstir tekist á við þetta verkefni, (sjá t.a.m. A Theory of Justice, s. 503) þótt þeir hafni ekki mikilvægi þess fyrir ýmis viðfangsefni er lúta að grunndvallarforsendum siðfræðinnar. 16 Richard Rorty færir sannfærandi rök fyrir þessu í Amnesty fyrirlestrunum sem hann flutti við Oxford 1993, „Human Rights, Rationality and Sentimentality," fyrirlestur væntanlegur hjá Basic Books í New York. 17 Þetta verkefni hefur að sjálfsögðu leitað æ meira á huga Rawls; sjá Political Liberalism, s. 9, 44, 100.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.