Hugur - 01.01.1994, Blaðsíða 11

Hugur - 01.01.1994, Blaðsíða 11
HUGUR Inngangur ritstjóra 9 birtust árið 1985 undir titlinum „Réttlæti sem sanngirni“.' Þar dregur hann talsvert í land með mátt skynseminnar og segir það hafa verið mistök hjá sér í Kenningu um réttlæti að lýsa réttlætiskenningu sinni sem hluta af víðtækari kenningu um skynsamlegt val; hinn raunveru- legi grunnur kenningarinnar sé skynsamlegt val á grundvelli innsæis okkar. Þannig höfðar Rawls til réttlætistilfinningar okkar — þess sem okkur finnst vera sanngjarnt. Þetta er ekki lítill úrdráttur fyrir þann sem er að reyna að setja fram kenningu í anda Kants þar sem skyn- semin, hrein jafnt sem hagnýt, ríkir yfir dómum okkar og helst trú, siðferði og jafnvel sjálfri fegurðinni. Það er rétt að benda á fimleika orðanna hér: Titillinn á fyrirlestri Rawls er „Justice as Fairness: Political not Metaphysical “. Nú má þýða „fair“ hvort heldur með réttlátt eða sanngjarnt, en auðvitað gengur ekki að þýða titilinn „Réttlæti sem réttlæti". Svo cinhver greinarmunur hlýtur að vera hér á. En jafnframt er það athyglisvert að við notum orðið sanngirni fyrir enska orðið „ reasonableness“ sem aftur vísar í skynsemi — reason. Af þessum fimleika leiðir svo sem það eitt í bili að réttlætið hafi sitthvað með bæði sanngirni og skynsemi að gera. Og það er útaf fyrir sig ekki ómerkileg niðurstaða. Þorsteinn Gylfason hefur raunar gert sér nokkurn mat úr þessum efnum með því að halda fram kenningu þar sem réttlæti er sagt felast í þvf að fá það eitt sem menn eiga skilið, að sannleikurinn um þá fái að koma fram og helst allur sannleikurinn og þótt alhæfing kunni raunar að vera óviðeigandi eða ómöguleg, eins og Vilhjálmur Arnason benti réttilega á, er vart hægt að hugsa sér meira sanngirnismál en það. Við fyrstu sýn kann þetta að virðast svo sjálfsagt mál að fyrir því þurfi engin rök að færa — að réttlæti felist í því að menn fái það sem þeir eiga skilið — en einhverju sinni reyndi ég að endursegja hugmyndir hans á ensku en rak þá strax í vörðurnar og læddist þá að mér sá grunur að hér væri á ferðinni orðaskak, kannski valdsorðaskak, sem ekki myndi standast nána skoðun. Hvort svo er eða ekki, veit ég hreinlega ekki ennþá því ég hef ekki skoðað kenningu Þorsteins ofan f kjölinn eins og hún á skilið — og er raunar ekki einn um það, því ef undan eru skildar atlaga Eyjólfs Kjalars Emilssonar og orrahnð 1 „Justice as Faimess: Political not Metaphysical", Philosophy and Public Affairs, 14 no. 3(1985), s. 223-251.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Hugur

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.