Dvöl - 01.07.1942, Síða 102

2ti0
verið á leið heim til sin annan
dag jóla frá tíðagjörð að Borg.
Hreppti hann stórhríð á skarði
því, er aðskilur Hafradal og Þór-
arinsdal, sem er afdalur norðaust-
ur úr Hítardal, og varð hann þar
úti. Skarðið er síðan nefnt Gvend-
arskarð.
Eins og áður er getið, herma
þjóðsagnir, að Langavatnsdalur
hafi eyðst í Svartadauða. Höfðu
allir íbúarnir látið líf sitt nema
stúlka ein, er Bjartey hét. Er hún
var ein orðin, hélt hún til byggða
og fór austur um Moldskörð, en
þau eru í austurbrún dalsins.
Þaðan leit hún yfir dalinn og
mælti svo um, að þar skyldi ei
framar þrífast byggð. Hélt Bjartey
suður um Borgarfjörð en hitti
hvergi fólk á lífi fyrr en suður á
Hvalfjarðarströnd. Var það karl
og kona. Hún slóst í för með þeim
og reistu þau saman bú aÖBjarteyj-
arsandi. Eins og saga þessi ber með
sér, er hún ærið þjóðsagnakennd,
enda er sannleiksgildi hennar
vafalaust lítið.
Um aldamótin 1800 var aftur
reist byggð að Borg. Sá, er það
gerði, hét Sæmundur, og voru með
honum kona hans og dóttir upp-
komin; hétu báðar Guðrún, Fátæk
mun fjölskylda þessi hafa verið og
lifað við þröngan kost. Eitt sinn
siokknaði eldur í kotinu; var það
um vetur. Sæmundur karl hugðist
að sækja eld að Grísartungu, en
þangað var stytzt til byggða,
2—3 klst. gangur. Á heimleiðinni
DVÖL
hreppti karl hríð og varð úti á
Staðartungu, er liggur að suður-
enda Langavatns. Þær mæðgur
hýrðust í kotinu fram eftir vetri, •
og mun hafa verið mjög þröngt í .
búi hjá þeim. Um páskaleytið fóru
þær til kirkju að Snóksdal í Dala-
sýslu. Svo bar við sama dag, að
bóndinn i Tungu í Hörðudal sakn-
aði reiðhests síns, er hleypt hafði
verið út um daginn. Var hans leit-
að og fundust spor hans í slóð
þeirra mæðgna, sem leið liggur
suður Laugardal til Sópanda-
skarðs. Voru nú menn sendir
snemma næsta morguns suður á
Langavatnsdal. Er þeir komu að
Borg, voru þær mæðgur ekki risn-
ar úr rekkju, og tóku leitarmenn
að svipast um eftir hestinum. Sáu
þeir brátt merki þess, að honum
myndi hafa verið slátrað, og fundu
þeir að lokum hræið hulið snjó í
lækjardragi nokkru skammt frá
kotinu.
Þær mæðgur voru því næst flutt-
ar að Síðumúla í Borgarfirði, en
þar sat þá sýslumaður, Pétur Otte-
sen. Hefir Brynjólfur Jónsson eftir
Daníeli Jónssyni bónda að Fróða-
stöðum, að sér væri minnisstætt,
hve illa útlítandi þær voru og hve
lítil miskunn þeim var sýnd. —
Daníel var 12 ára, er þetta gerðist
(1807).
Eins og sjá má af því, sem hér
hefir verið sagt, eru heimildirnar
um sögu Langavatnsdals ærið fá-
tæklegar. Bendir það ótvírætt til
þess, að þar hafi verið byggð mjög