Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Blaðsíða 21

21
Þolendur voru farnir að trúa því að allt það neikvæða sem hefði verið sagt við þá væri
rétt og það væri orðið hluti af sjálfsmynd þeirra. Harpa gat ekki horft á sig í spegli án
þess að hugsa um allt það sem allir hefðu sagt við hana og ,,var bara fast í heilanum
á henni“. Eygló var sömu skoðunar og sagði: ,,Að það bara að ég væri ömurleg … og
heimskingi … ég náttúrlega taldi mér alveg trú um að ég væri það.“ Um leið var hún
að reyna að finna út hvað hún hefði gert. Henni fannst barnalegt hvernig látið var við
hana og tók það ótrúlega inn á sig af því að hún skildi ekki af hverju.
Þó þolendur hafi tjáð vanlíðan sína stangaðist frásögnin stundum á hjá þeim en
aðrir viðurkenndu að þeir reyndu að breiða yfir vanlíðan sína. Harpa kallaði þessi
varnarviðbrögð „að setja upp grímu“ og sagðist gera það til þess að láta líta út fyrir
að allt væri í lagi. Allir sem hefðu lent í einelti gengju með grímu og hún sagðist reyna
að lifa hvern dag af í skólanum. Svo þegar hún kæmi heim tæki hún grímuna af sér.
Önnur stúlka talaði líka um þessa grímu og sagðist nota hana:
Sérstaklega gagnvart foreldrum mínum og eitthvað þannig. Svo líka ef ég
fæ að vera með … þá læt ég bara eins og allt sé í lagi … og er ekkert að segja
nei, þið eruð búnar að vera leiðinlegar við mig. En ég meina, mér finnst
það svo furðulegt að þær geta verið svona stundum og svo allt öðruvísi
aðra daga.
Nemendafélagshópurinn virtist átta sig á að þolendum eineltis líði ekki vel en láti
samt líta út fyrir að allt sé í lagi. Um Halla, sem oft var nefndur og hefur greinilega
orðið fyrir einelti, er sagt að hann hafi ,,örugglega verið að playja sig cool … en hann
þóttist alltaf hlæja.“
Þolendur draga sig líka í hlé og einmanaleikinn leikur þá grátt. Kannski er það ein
ástæða þess að þeir slíta sig ekki frá gerendum. Ein stúlkan sagði:
Ég á enga aðra vini en þær, en þær eru allar í einhverjum íþróttum þannig
að þær geta alltaf sótt í aðra vini, en þá er ég bara ein … ég er eiginlega
alltaf eða oftast ein heima á daginn og þá eru þær kannski í búðum.
Annar þolandi orðaði það þannig: ,,Ég hitti rosalega lítið fólkið eftir skóla … ég veit
það ekki, ég er ekki alveg kominn á það level.“
Sumir þolendurnir höfðu fengið eins konar áfall eftir að hafa orðið fyrir einelti í
lengri tíma. Þeim nemendum sem höfðu orðið fyrir einelti í lengstan tíma leið greini-
lega verst. Þegar móðir Birnu sat með henni við tölvuna og hún átti í MSN-samskipt-
um við gerandann sagðist hún hafa upplifað hversu alvarleg samskiptin voru og að
Birna var alveg að fara á taugum. Svo gerðist það nokkrum dögum síðar að: ,,Birna fór
bara hérna einn daginn í heiftarlegt kvíðakast. Hún bara nötraði hérna og titraði og …
bara var mjög langt niðri.“ Í framhaldi af því var farið með hana inn á Landspítala og
hún var greind með þunglyndi.
Afleiðingar eineltisins geta greinilega verið mjög alvarlegar hjá þolendum í fram-
haldsskólum. Viðmælendur lýstu áföllum, þunglyndi, og sögðu frá tilraunum til að
svipta sig lífi. Eygló sagði að ástandið hefði versnað til muna eftir uppákomu milli
hennar og vinkonu í framhaldsskólanum. Hún sagði: ,,Ég fékk einn daginn alveg
óstöðvandi grátkast og það kom sálfræðingur sem er í skólanum og sagði að ég hefði
ARNHEIÐUR GÍGJA GUÐMUNDSDÓTTIR, SIF EINARSDÓTTIR OG VANDA SIGURGEIRSDÓTTIR