Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Blaðsíða 66

66
miklu meira svona eiginlega fannst manni að maður hefði eitthvað sem maður hefði
frá [sjálfum sér].“ Að sögn nýsköpunarkennaranna var áberandi að í hópum þar sem
nemendur voru ekki vanir sjálfstæðum vinnubrögðum gekk nýsköpunarkennslan verr
en í hópum þar sem nemendur höfðu vanist slíkum vinnubrögðum hjá umsjónakenn-
urum sínum. Þetta undirstrikar enn frekar nauðsyn þess að vinnubrögð sem ástund-
uð eru í nýsköpunarmennt séu ekki bara fyrirkomulag eins eða fárra kennara. Slíkar
vinnuvenjur myndu ekki aðeins styrkja nýsköpunarmenntina heldur einnig allar þær
námsgreinar í skólanum sem byggja á sjálfstæðum og fjölbreyttum vinnubrögðum. Ef
nemendur eiga að geta axlað þá ábyrgð sem fylgir frelsinu í sjálfstæðu námi þurfa þeir
að alast upp við vinnubrögð sem gera ráð fyrir sjálfstjórn í námi (Brynhildur Anna
Ragnarsdóttir, 2002).
Kynning á nýjungum í námskrá
Í rannsókninni kemur ítrekað fram að ekki hafi farið fram nógu mikil kynning á ný-
sköpunarmennt þegar hún var tekin í námskrá grunnskóla 1999. Í viðtölunum við
skólastjórnendur og ráðuneytisfólk og í vettvangsathugun á kynningu fyrir starfandi
kennara kom fram að nýsköpunarmennt eða nýsköpun og hagnýting þekkingar fékk
litla kynningu með tilkomu í námskrána 1999. Ljóst er að þær hindranir sem standa
í vegi fyrir nýjungum eins og nýsköpunarmennt eru yfirstignar í skólum þar sem
nægjanlegur áhugi er fyrir hendi enda mikilvægi greinarinnar þar viðurkennt. Slík
viðurkenning og áhugi fæst ekki nema fólkið sem á að framkvæma verkið viti um
hvað það snýst, hvaða hugsjónir liggja að baki og hvað það þýðir í framkvæmd (Full-
an, 1982). Segja má að í því að kynna nýjungar í námskrá lítið eða ekki felist skilaboð
sem tilheyra hinni duldu námskrá, skilaboð um mikilvægi eða lítilvægi námsgreinar.
Ef nýsköpunarmennt á að teljast mikilvæg þarf að kynna hana í atvinnulífinu, fyrir
almenningi, ráðamönnum, skólastjórnendum og kennurum. Í því fælust skilaboð
um að hér væri uppbyggjandi og menntandi námsgrein eða námssvið á ferðinni sem
þyrfti að sinna.
NIÐURLAG
Hugmyndir og hugsjónir um menntun ná stundum að birtast í formlegri námskrá en
framkvæmd þeirra er ekki þar með tryggð. Meginniðurstaða rannsóknarinnar er að
nýsköpunarmennt hafi ekki náð fótfestu sem námsgrein í íslenskum grunnskólum.
Formleg kennsla í nýsköpunarmennt var í tæplega 10% íslenskra grunnskóla veturinn
2003–2004.
Samræmd próf virðast hafa mikil áhrif á skipulag náms í efri bekkjum grunnskóla.
Samræmdu prófunum virðast fylgja bóknámsáherslur sem eru meira áberandi í eldri
bekkjum grunnskóla. Skólastjórnendur og ráðuneytisfólk sem rætt var við í rannsókn-
inni benti á að eindregin skipting í námsgreinar og bóknámsáherslur ykjust eftir því
sem ofar drægi í grunnskólanum. Námsgreinar eins og nýsköpunarmennt, sem leggja
áherslu á ferli og verklega framkvæmd, þurfa annars konar námsmat en notað er í
NÝSKÖPUNARMENNT Í ÍSLENSKUM GRUNNSKÓLUM