Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Blaðsíða 59

59
Reynslunámskráin
Reynslunámskráin3 (e. experiential curricula) er sú upplifun og reynsla sem nemend-
ur fá af kennslunni og náminu sem þeim býðst í skólunum. Í doktorsrannsókn sinni
fylgdist Rósa Gunnarsdóttir með nemendum og kennurum í nýsköpunarmennt og
ræddi við þau um námið (2001). Rannsókn hennar var byggð upp sem tengdar tilviks-
rannsóknir þar sem viðhorf nemenda og kennara til greinarinnar voru skilgreind sem
og námsferillinn. Niðurstöður hennar sýndu að nemendur í nýsköpunarmennt læra
á virkan hátt og í leiðinni byggja þeir upp sjálfsmynd sína. Þeir nýta meðfædda sköp-
unargáfu sína og fyrri þekkingu í sköpunarferlinu og móta verulega innihald og leiðir
nýsköpunarnámsins og leita þeirrar þekkingar og kunnáttu sem þá vantar. Í námi í
nýsköpunarmennt eru þjálfuð sjálfstæð vinnubrögð þar sem nemandinn hefur alltaf
aðgang að öðrum sem geta stutt hann áfram, bæði nemendum og kennaranum.
Rannsóknarspurningar
Eins og fram kemur í umfjölluninni hér að framan er margt sem getur haft áhrif á
það hvernig hugsjónir um skólastarf komast til framkvæmda og verða hluti af upp-
lifun og reynslu nemenda. Rannsóknin var gerð með það fyrir augum að skoða
hvernig nýsköpunarmennt varð til á Íslandi og hversu útbreidd námsgreinin væri
í grunnskólum og að kanna hvaða þættir virkuðu annars vegar hvetjandi og hins
vegar hamlandi á almenna útbreiðslu hennar. Í rannsókninni var leitast við að
svara tveimur meginspurningum:
• Hver er staða nýsköpunarmenntar í námskrá og í framkvæmd á grunn-
skólastigi?
• Hvað greiðir fyrir og hindrar útbreiðslu nýsköpunarmenntar?
Gagna var aflað með spurningalista, viðtölum, þátttökuathugunum og greiningu
ýmissa gagna.
AÐFERÐIR
Rannsóknin fór að mestu fram veturinn 2003–2004 og var haldið áfram veturinn
2004–2005 og lauk vorið 2005. Beitt var blönduðum aðferðum. Haustið 2003 var spurn-
ingakönnun um nýsköpunarkennslu sett upp á netsíðu. Sent var bréf til allra grunn-
skóla í landinu í tölvupósti og voru skólastjórar þeirra beðnir að svara spurningalist-
unum. Tekin voru viðtöl við frumkvöðla nýsköpunarmenntar, nýsköpunarkennara,
nemendur, starfsmenn menntamálaráðuneytis og skólastjórnendur, samtals 15 ein-
staklinga, og gerðar fimm þátttökuathuganir. Í viðtölum var rætt um áhrifaþætti í
kennslu nýsköpunarmenntar og kannað hver væri reynsla viðmælenda af náms-
greininni. Þátttökuathuganir fóru fram í nýsköpunartímum og móðurmálstímum hjá
sömu hópum í tveimur skólum á höfuðborgarsvæðinu og í kynningu um nýsköp-
SVANBORG R. JÓNSDÓTTIR
3 Í meistaraprófsritgerð minni nota ég orðin upplifaða námskráin yfir þetta hugtak.