Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Page 85

85
ANNA ÞÓRA BALDURSDÓTTIR, VALGERÐUR MAGNÚSDÓTTIR
Þegar kennarar voru spurðir hvort vinnutíminn dygði svöruðu 61% því neitandi.
Þeir nefndu einkum of lítinn tíma til undirbúnings, of mikið væri að gera, einkum á
sérstökum álagstímum og mikið af verkefnum utan skilgreinds vinnutíma.
Tafla 12 – Samanburður á þáttum sem eru hvatning í starfi.
2005 1999
% Fjöldi % Fjöldi
Áhugi, árangur og vellíðan nemenda 90 161 61 214
Samskipti, hrós og stuðningur frá stjórnendum og samstarfsfólki 67 120 33 121
Stuðningur og hrós frá foreldrum 18 32 15 53
Það sem hvetur kennara mest í starfi lýtur að áhuga, árangri og vellíðan nemenda,
sem alls 90% þátttakenda nefndu. Er það mikil aukning frá 1999, en þá nefndi 61%
þessi atriði. Þá er umtalsverð breyting á þættinum samskipti, þ.e. kennarar telja nú
stuðning, hrós og hvatningu frá skólastjórnendum, samstarfsfólki og foreldrum helm-
ingi mikilvægara en í fyrri rannsókn.
UMRÆÐA
Niðurstöður rannsóknanna nú og 1999 gefa vísbendingar um að vinnugleði kennara
hafi aukist og velta má fyrir sér ástæðum þess. Síðan 1999 hafa tvisvar verið gerðir
nýir kjarasamningar þar sem kjör kennara voru bætt. Einnig er meiri reynsla og festa
komin á eftir flutning grunnskólans til sveitarfélaganna. Ætla má að fagmennska hafi
aukist í skólunum vegna þess hve kennurum hefur fjölgað; hlutfall þeirra er orðið
vel yfir 90% í því sveitarfélagi sem rannsóknin tók til. Jafnframt má ætla að það hafi
áhrif á starfsþróun og gæði skólastarfs. Á margan hátt er nú betur búið að grunnskól-
um. Í skýrslu Sambands íslenskra sveitarfélaga frá 2005 (Árbók, 2005) kemur fram, að
starfsmönnum hefur á sl. sjö árum fjölgað um 42%, þar af kennurum um liðlega 34%,
öðrum starfsmönnum um 65% en nemendum aðeins um 5%. Í viðkomandi sveitar-
félagi hefur kennurum fjölgað um tæplega 28% á sl. fimm árum og nemendum um
liðlega 7%. Öðrum starfsmönnum fjölgaði talsvert á sama tíma og úrræðum, einkum
vegna sértækustu vandmála nemenda, fjölgaði og þau urðu fjölbreyttari. Það eru því
færri nemendur hlutfallslega á hvern kennara og ætla má að það dragi úr álagi á kenn-
ara og hafi jákvæð áhrif á skólastarfið. Á móti kemur að rannsóknin 2005 var gerð í
kjölfar erfiðra kjaradeilna og verkfalls grunnskólakennara.
Vísbendingar um að meiri kulnun sé meðal yngri kennara en eldri eru þær sömu og
1999 og vekja spurningar um hvort nægilega vel sé búið að ungum kennurum í starfi,
til dæmis hvort þeir fái nægan stuðning þegar þeir stíga fyrstu skrefin sem sjálfstæðir
kennarar og byrja að safna sér reynslu. Það er mikilvægt að sú reynsla sé jákvæð
(Bandura, 1997) svo að hún byggi upp sjálfstraust þeirra. Einnig vakna spurningar um
hvort þessi munur sé vegna þess að þeir sem kulna yfirgefi starfið. Áfram má spyrja
hvernig hægt sé að koma í veg fyrir slíkt ef satt reynist. Hefðu þeir e.t.v. ráðið betur við