Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Side 77

77
kennurum. Spurningarnar eru 12 og eru í úrvinnslu flokkaðar í tvennt eftir því hvort
þær eiga við hlutverkaárekstra eða lúta að skýrleika hlutverka. Gerð er grein fyrir nið-
urstöðum úr þessum mælingum.
Einnig var nú notaður spurningalisti um faglegt sjálfstraust kennara og skilvirkni
í starfi (TSES-Teacher´s Sense of Efficacy Scale) (Tschannen-Moran og Woolfolk Hoy,
2001). Ekki er gerð grein fyrir niðurstöðum hér.
Enn fremur voru notaðar eigin spurningar rannsakenda um bakgrunnsþætti og
afstöðu til vinnutíma. Aðeins er gerð grein fyrir hluta svaranna. Þá var spurt 23 spurn-
inga um starfið og starfsumhverfið. Þær eru um viðhorf til aðalnámskrár, námsáætlunar,
kennslugagna, vinnu við einkunnagjöf og umsagnir, stærð bekkja og blöndum, sveigj-
anleika í kennslu, aðstöðu til undirbúningsvinnu, önnur verkefni en beina kennslu,
breytingar í skólastarfi, virðingu fyrir starfinu, miðlun efnis innan kennarahópsins,
aðgerðaráætlanir, hvatningu og stuðning. Að lokum voru kennarar beðnir að nefna
tvo þætti sem þeim finnast valda sér mestu álagi í starfi og aðra tvo sem hvetja þá mest
til starfa. Gerð er grein fyrir nokkru af þessu efni.
Til þess að auka líkur á réttmæti niðurstaðna var spurningalistinn forprófaður og
lagður fyrir níu einstaklinga sem eru grunnskólakennarar, kennarar í aðferðafræði
eða háskólakennarar með mikla starfs- og rannsóknarreynslu. Voru þeir valdir vegna
bakgrunns síns, kennslu í grunnskólum eða kennslu kennaranema. Hópurinn var
þægindaúrtak vegna þekkingar, staðsetningar og tengsla við rannsakendur (Guðrún
Árnadóttir, 2003; Gall, Borg og Gall, 1996). Gerðar voru breytingar í samræmi við
ábendingar. Forprófað var á ný með aðstoð tæplega 30 grunnskólakennara sem valdir
voru af handahófi. Fáeinar breytingartillögur komu fram og var ekki talin ástæða til
að prófa listann frekar eftir að tekið hafði verið tillit til þeirra.
Þátttakendur
Vorið 2005 var spurningalistinn lagður fyrir grunnskólakennara í tveimur stórum
sveitarfélögum þar sem alls störfuðu þá 584 kennarar í 537 stöðugildum í 14 grunn-
skólum. Viðtökur voru vinsamlegar í báðum sveitarfélögunum, en tími til kynningar
og fyrirlagningar var knappari í öðru þeirra. Þegar leyfi lágu fyrir var rannsóknin
kynnt á fundi skólastjóra í öðru sveitarfélaginu, en ekki gafst kostur á því í hinu. Þar
var hringt í þá alla til að óska eftir þátttöku skóla þeirra. Í öðru sveitarfélaginu mættu
rannsakendur á kennarafundi í skólunum og kynntu rannsóknina. Gátu kennarar
svarað rafrænt eða á pappír á staðnum. Nýttu nánast allir sér það síðarnefnda og
fengu rannsakendur að bíða á meðan. Í hinu sveitarfélaginu var rannsóknin kynnt á
kennarafundum í öllum skólunum nema einum, þar sem ekki var hægt að koma því
við, og öllum kennurum bauðst að svara rafrænt, eða taka við spurningalistanum á
pappír. Þar svöruðu flestir þátttakendur rafrænt en fáeinir skiluðu á pappír.
Alls bárust 269 svör, þar af einn auður listi, eða liðlega 46% af heildarþýðinu. Svar-
endur voru 54 karlar, 203 konur og 12 gátu ekki um kyn sitt. Ekki var um úrtak að
ræða og svaraði því tæplega helmingur heildarþýðis. Í öðru sveitarfélaginu var svör-
un tæplega 70% og um 30% í hinu. Ákveðið var að fella fámennari hópinn út vegna
þess að svörun þótti það lítil að engin vissa væri fyrir að hún gæfi rétta mynd af kenn-
ANNA ÞÓRA BALDURSDÓTTIR, VALGERÐUR MAGNÚSDÓTTIR