Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Blaðsíða 87

87
eru þegar kulnaðir eða hvort þeir kulni vegna þess að þeir fái í raun minni hvatningu,
stuðning og hrós. Niðurstöður rannsókna sýna ótvírætt að kennurum er mikilvægt
að fá hvatningu, stuðning og hrós frá skólastjórnendum, samstarfsfólki og foreldrum
þannig að þeir finni betur að þeir sinni starfi sínu vel. Líklegt má telja að þeir verði
jafnframt öruggari og ánægðari í starfi. Stuðningur, hrós og hvatning til dáða er því
öflugt verkfæri í stjórnun og samstarfi.
Alls höfðu 72% hugleitt að hætta kennslu nú samanborið við tæplega 65% 1999.
Sömu ástæður eru tilgreindar og í sömu röð. Niðurstöður benda til að þeir sem
sýna kulnun hugleiði oftar en hinir að hætta kennslu og jafnframt að þeir sem telja
vinnuálag mikilvægari ástæðu þess að hætta kennslu sýna frekar merki kulnunar en
hinir, sem setja launakjör í fyrsta sæti. Það vekur spurningar um hvað búi að baki
þeirri skoðun kennara að vinnuálag sé mikið og að vinnutíminn dugi ekki. Verkefni
þeirra eru fjölbreytt og starfshæfni þeirra felst bæði í faglegum og persónulegum styrk
(Ragnhildur Bjarnadóttir, 2004). Þetta á bæði við um einstaka kennara og liðsheild
innan hvers skóla. Það reynir á hversu vel þeim gengur að halda utan um margþætt
verkefni sín og hversu góða aðstoð þeir hafa innan skólans og í ytra stoðkerfi hans.
Ein af spurningunum sem leituðu á höfunda snerist um hvort sveigjanleiki vinnutíma
og tilflutningur hans innan starfsársins gerði kennurum e.t.v. erfitt um vik. Það hlýtur
stundum að vera erfitt að átta sig á því hversu langan tíma verkefni eiga eftir að taka
og stilla kröfur til sín í samræmi við það.
Umtalsverð breyting hefur orðið á því hvað kennarar nefna sem helstu álagsþætti
í starfi frá því 1999, en þá virtust launakjör þeim ofar í huga. Voru þau oftast nefnd
um leið og vinnuálag en nú kom tímaskortur í stað launakjara. Hafa þarf í huga að
rannsóknin var gerð undir lok skólaárs 2005, þ.e. aðeins hálfu ári eftir kjaradeildu
grunnskólakennara og sveitarfélaga, þegar kennarar voru að glíma við að skila sínu
á óvenju stuttu skólaári. Launakjör virtust vart koma þeim í hug nú þegar þeir voru
beðnir um að nefna álagsþætti. Kennarar eru nú í ríkari mæli með hugann við ýmis
konar erfiðleika nemenda, sbr. hér að framan,og telja að úrræði séu of fá, bæði í skól-
unum og utan þeirra. Þetta var lítið nefnt í fyrri rannsókn. Þannig virðast þeir hafa
vaxandi áhyggjur af velferð nemenda sem eiga í erfiðleikum, og veldur það þeim
hugarangri og álagi í starfi. Velta má fyrir sér hvort aukin umræða um og áhersla á
einstaklingsmiðað nám valdi þessum breyttu viðhorfum.
Það sem hvetur kennara mest eru sömu þættir og fram komu í fyrri rannsókn þótt
hlutföll hafi breyst. Það er athyglisvert að 90% þeirra setja í efsta sæti þætti sem lúta
beint að velferð nemenda. Þannig eru áhyggjur af velferð nemenda og umhyggja fyrir
þeim í enn meira fyrirrúmi nú.
Þá er einnig greinilegt að samskipti við skólastjórnendur og samstarfsfólk, stuðn-
ingur þeirra, hrós og hvatning skipta kennara nú meira máli en þá. Stuðningur og
hrós frá foreldrum skiptir líka heldur meira máli að mati kennara sjálfra en áður.
Af þessu sést að kennarar eru nú uppteknari af því sem fylgir starfinu sjálfu,
einkum því sem lýtur að velferð nemenda, fremur en þáttum sem varða þá sjálfa og
kjör þeirra, eins og í fyrri rannsókn. Þeir sem hugleiða nú að hætta kennslu gera það
fyrst og fremst vegna launakjara en þeir horfa til nemenda sinna og velferðar þeirra
ANNA ÞÓRA BALDURSDÓTTIR, VALGERÐUR MAGNÚSDÓTTIR