Uppeldi og menntun - 01.01.2007, Blaðsíða 67

67
samræmdum prófum. Til að auka framgang slíkra áherslna í skólastarfi þarf að þróa
annars konar námsmat sem metur námsferli og færni og vinna því brautargengi meðal
skólafólks og almennings
Aðgangur að námsefni og menntun fyrir kennaranema og starfandi kennara eru
atriði sem hafa áhrif á framgang nýsköpunarmenntar, hvort tveggja hefur verið
af skornum skammti hingað til. Í rannsókninni kom einnig í ljós að nýsköpunarmennt
krefst sérstakrar nálgunar af kennaranum, nálgunar sem fellur vel að kennsluaðferð-
um byggðum á hugsmíðahyggju. Starfskenning kennara sem taka að sér nýsköpunar-
kennslu þarf að falla að slíkri nálgun eða þeir að vera tilbúnir að þróa hana í þá átt.
Þátttökuathuganir og viðtöl við nemendur og nýsköpunarkennara sýndu að nýsköp-
unarmennt krefst sjálfstæðra vinnubragða og virkrar þátttöku af nemendunum og
skólamenningin þarf að styðja slíka starfshætti. Skólastjórnendurnir sem rætt var við í
rannsókninni viðurkenndu að þeir væru einn lykilaðilinn í því að veita nýjungum eins
og nýsköpunarmennt brautargengi inn í skólana.
Nýsköpunarmennt var ekki kynnt sérstaklega þegar hún kom inn í aðalnámskrá
í fyrsta sinn 1999 og virðast hugmyndir um hana vera óljósar meðal skólafólks. Svör
við spurningalista til íslenskra grunnskóla gáfu til kynna að hugmyndir skólafólks
um nýsköpunarmennt væru á reiki. Skólastjórnendur og ráðuneytisfólk sem rætt var
við í rannsókninni töldu að þessa nýjung hefði þurft að kynna með tilkomu hennar í
námskrá 1999.
Velta má fyrir sér hvaða áhrif það hefur að nýsköpunarmennt er lögð fram bæði
sem námsgrein og nálgun í námskránni. Bent hefur verið á að námskráin í upplýs-
inga- og tæknimennt 1999 beri merki togstreitu milli þess að nýsköpunarmennt og
upplýsingamennt eru settar fram eins og flestar aðrar námsgreinar en eru kynntar
í textanum sem verkfæri eða aðferð (Allyson Macdonald, Þorsteinn Hjartarson, &
Þuríður Jóhannsdóttir, 2005). Upplýsinga- og tæknimenntarnámskráin 1999 gerði ráð
fyrir nýrri hugsun sem krefst nýrrar nálgunar og felst í því að nýta upplýsingatækni
og nýsköpunarmennt sem verkfæri eða aðferð í námi og kennslu. Í þessu ljósi er ekki
eingöngu ætlunin að nýta nýsköpunarmennt sem námsgrein. Ef hún næði fótfestu
sem aðferð sem hagnýtir þekkingu frá mörgum námsgreinum og þekkingu úr lífinu
sjálfu, væri það nóg til að hún gerði það gagn sem henni er ætlað? En hvað væri þá
til staðfestingar um það að nýsköpunarmennt væri til staðar í skólastarfinu? Að ein-
hverju leyti er þeirri spurningu svarað í námskránni, en einkenni nýsköpunarmenntar
virtust þó óljós í huga skólastjórnenda sem svöruðu spurningakönnuninni. Gagnlegt
gæti því verið að kanna nánar hvenær skólafólk telur sig vera að kenna nýsköpunar-
mennt og hvernig það ræðir og hugsar um námssviðið.
Í ljósi sögunnar er ekki létt verk að breyta skólakerfinu og ef til vill óvinnandi vegur,
myndu þeir svartsýnustu eða raunsæjustu segja. Það er þó fyrsta skrefið að koma
auga á áhrifaþættina, skoða þá og skilgreina og reyna að átta sig á því hvort þeir vinna
með okkur eða á móti. Til þess að breyta hugsunarhætti og vinnubrögðum í skólastarfi
þarf samþætt ferli þar sem menning skóla og starfskenning kennara eru grunnþættir.
Niðurstöður rannsóknarinnar undirstrika að menntamál eru flókið samspil margra
þátta sem hafa áhrif hver á annan og verða ekki séðir fyrir að öllu leyti. Mikilvægt er
SVANBORG R. JÓNSDÓTTIR