Saga - 1955, Blaðsíða 85

Tvær greinar
um byltingu Jörgensens árið 1809.
Haustið 1832 kom út í Kaupmannahöfn bækling-
ur á dönsku um atburðina á íslandi sumarið 1809
(Jörgen Jörgensens Usurpation i Island i Aaret 1809).
Höfundur hans var Sigfús Schulesen, þá háskóla-
stúdent, en síðar sýslumaður í Snæfellsnessýslu og
Þingeyjarsýslu. Hafði fram að þeim tíma lítið verið
skrifað um atburði þessa á dönsku, og nefnir höf-
undur aðeins greinar í blaðinu Dagen skömmu eftir
atburðina, en á íslenzku hafði birzt frásögn í íslenzk-
um sagnablöðum 1817. Frásagnir Jóns Espólíns í Ár-
bókunum voru þá enn óprentaðar. Höfundurinn gat
ekki sagt frá neinu af sjálfs sín sjón og reynd, því
að hann var á barnsaldri, þegar þetta varð (f. 1801),
og átti heima í Þingeyjarsýslu. Kveðst hann hafa ráð-
izt í að taka saman þetta rit m. a. vegna misjafnra
dóma um framkomu íslendinga þetta sumar. Hafði
honum tekizt að afla ýmissa gagna, prentaðra til-
skipana Jörgensens og skriflegra tilkynninga og fyr-
irskipana til ýmissa manna.
Skömmu eftir útkomu ritlingsins birtist langur rit-
dómur um hann í blaðinu Kjobenhavnsposten (nr. 169,
172—174; 18.—30. okt. 1832). Eru atburðirnir þar
raktir nokkuð nákvæmlega eftir frásögn Schulesens
og bætt við ýmsum hugleiðingum, er íslendingar munu
hafa talið lítt sanngjarnar í sinn garð. Af þeim sök-
um, svo og vegna þess, að ritdómarinn hafði hvatt
Saga - 11