Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1947, Side 57

GUÐMUNDUR G. HAGALÍN FIMMTUGUR
39
Bretum: George Elliot, Kipling og
Hardy, ennfremur Wells og Wilde
og segist hann þó hafa haft nokkurt
ógeð á þeim síðarnefnda. Af suðræn-
um höfundum nefnir hann Verga
og Grazia Deledda. Eigi telur hann
að neinn þessara höfunda muni hafa
haft varanleg áhrif á sig, nema
ef vera skyldi Gorki. Það hreif hann
mjög, hve afbragðs snildarlega
Gorki tekst að fara með ræfla og
fanta og finna í þeim góðar taugar,
án þess þó að fegra þá hið allra
minsta. Þakkar hann honum manna
mest að upp lukust augu hans fyrir
kjörum og lífi smælingjanna.
Af Dönum nefnir hann Andersen
Nexö og Johannes V. Jensen; af
Svíum Hallström vegna hans frá-
bæra stíls, en af Norðmönnum fyrst
og fremst Hans Kink. “Enginn hefir
kent mér betur að forma sögu en
hann, og erum við þó mjög ólíkir.”
Veturinn, 1923—’24, eftir að Haga-
lín hætti ritstjórn á Seyðisfirði, var
hann í Reykjavík og vann fyrir sér
^oeð þingskriftum. Sumarið eftir
var hann við afgreiðslu á pósthúsi
Reykjavíkur, en stakk síðan stöfn-
um frá landi og fór til Noregs. Þar
úvaldist hann nú í þrjú ár, lærði
málið, ferðaðist um landið og flutti
fjölda fyrirlestra um íslensk mál og
^enningu. Mun hann oft hafa verið
a vegum landsmálsmanna, því þeir
eru sterkastir vestanfjalls og í sveit-
Unum; fékk hann þannig ágætt
tsekifæri til að gera samanburð á
frændþjóðunum og kynnast bók-
j^entum þeirra landsmálsmanna, en
beirra bestir þóttu honum þeir Jens
Tvedt og Olav Duun.
1 júní 1927 hvarf Hagalín aftur
eim til íslands og var þá á lausum
kjala, uns hann um áramótin fékk
atvinnu við Alþýðublaðið í Reykja-
vík. Hélt hann þeirri atvinnu til
hausts 1928. Veturinn áður, 1927—
’28, hafði Alþingi, að frumkvæði
Jónasar Jónssonar frá Hriflu, veitt
ísafjarðarkaupstað styrk til bóka-
safns, gegn því að Hagalín yrði þar
ráðinn bókavörður. Fluttist hann al-
farinn til ísafjarðar um haustið.
Var hann þá sama sem kominn í átt-
hagana aftur, enda undi hann þar
vel hag sínum síðan alt þar til árið
1945, að hann flutti til Reykjavíkur
til þess að gefa sig allan við ritstörf-
um fyrir Bókfellsútgáfuna.
II.
Þótt svo mætti kalla sem Hagalín
settist í helgan stein, er hann gerð-
ist bókavörður, eftir óróleik og
flæking hinna fyrri ára, þá er fátt
fjarri sanni. Því þarna í átthögun-
um á ísafirði biðu hans sýnilega
ótal verkefni.
Fyrst og fremst bókasafnið sjálft.
Ekki er mér kunnugt um, hve mik-
ið hann hefir aukið það að bókum,
síðan hann tók við því, en þó tel ég
víst, að hann hafi þar farið eins langt
og efni leyfðu. En hitt var merki-
legt, hve mjög hann gerði safnið að
virkri stofnun í bænum og jók
áhuga Isfirðinga um allan helming
fyrir bókum og lestri. í sambandi
við þetta skrifaði hann urmul af
leiðbeinandi smágreinum um bækur
í Skutul, 1928, til ágætra nota fyrir
almenning. Hann var ritstjóri blaðs-
ins 1938 til ársloka 1942.
Frá bókasafnsstörfum Hagalíns er
skamt yfir í skólamálin, enda hefir
hann látið þau til sín taka. Var hann
kosinn í skólanefnd barnaskólans