Hugur - 01.06.2009, Side 22

Hugur - 01.06.2009, Side 22
20 Sigrtður Þorgeirsdóttir og skapa auk þess forsendur til auðugri skilnings á líkamlegum og samfélagslegum forsendum sjálfsveru og sjálfsmynda.16 Nýrri rannsóknir á heimspeki Descartes sýna jafnframt að ráðandi túlkanir hafa oft dregið upp einhliða mynd. Til dæmis hefur bréfasamband Descartes og Elísabetar prinsessu fengið aukna athygli. Bréfin sýna að Descartes sagði þegar á leið skilið við þá skörpu aðgreiningu líkama og hugar sem einkenndi fyrri skrif hans. Nýrri rannsóknir innan náttúruvísinda á samspili hugar og h'kama styðja við rannsóknir femínískrar fyrirbærafræði á flóknu sambandi sálar og líkama.17 Það er vert að geta þess að femínísk túlkun hefðarinnar getur verið óhefðbundin á skapandi hátt og eru skrif Luce Irigaray gott dæmi um slíkt. Nálgun Irigaray er m.a. mótuð af sálgreiningu og leitast hún við að draga fram hið dulda, óhugsaða og falda í kenningum klassískra heimspekinga. Túlkun Irigaray á hellislíkingu Platons varð tilefni til ritdeilu milli mín og Eyjólfs Kjalars Emilssonar sem birtist í Lesbók Morgunblaðsins veturinn 2006-2007. Irigaray á það einnig til að taka upp samræðu við forvera sína í heimspeki og tala máli þess sem er undirliggjandi í textum þeirra, eins og skrif hennar um heimspeki Nietzsches bera vott um (Irig- aray 1991). I lok þessarar ágripskenndu upptalningar leyfi ég mér að benda á rannsóknir mínar á heimspeki Nietzsches (2004). Hin heimspekilega arfleifð Nietzsches er tvíbent í samhengi femínískrar heimspeki (Sigríður 2009). Það er annars vegar stæk kvenfjandsemi í tilteknum hugmyndum hans um konur og í afstöðu hans til réttinda og menntunar kvenna. Hins vegar les ég heimspeki Nietzsches sem vendipunkt: Hann hafnar viðtekinni tvíhyggju líkama og hugar. Samfara því af- byggir hann með gagnrýni sinni á heimspekilegar hugmyndir um sjálfið hefð- bundnar hugmyndir um þekkingar- og siðferðisveruna. Allt eru þetta viðfangsefni sem femínísk heimspeki samtímans hefur lagt áherslu á til að öðlast auðugri mannskilning. Slíkar rannsóknir eru liður í að draga fram þætti kenninga fyrri tíma sem iðulega hafa yfirsést og hafa verið ofarlega á baugi í femínískum rann- sóknum.Til að mynda hef ég nýlega gert ítarlega rannsókn á hugtaki Nietzsches um fæðingu og túlkað það með hliðsjón af heimspeki Hönnuh Arendt um fæð- ingarleika (Sigríður væntanl.). Fæðingarhugtakið leikur stórt hlutverk í heimspeki Nietzsches, en því hefur engu að síður verið lítill gaumur gefinn þrátt fyrir að hann sé í hópi þeirra heimspekinga kanónunnar sem eru hvað mest rannsakaðir. Þetta er dæmi um að rannsóknir sem hafa hafist með rýni á kvenfyrirlitningu hefðarinnar geta leitt til þess að farið hefur verið að grafa upp þætti kenninga sem hafa verið h'tt rannsakaðir og tengjast viðfangsefnum sem femínísk heimspeki fæst við í dag. Það má segja að femínísk heimspeki „eigni sér“ hefðina með slíkum rannsólcnum á þann hátt að hefðin nýtist sem uppspretta tilrauna til að hugsa 16 Iris Marion Young, On Female Body Experience: „Throwing like a Girl" and Other Essays (Oxford: Oxford University Press, 2004); Sara Heinámaa, Towarda Phenorneno/ogy ofSexual Difference: Husserl, Merleau-Ponty and Beauvoir, (Lanham: Rowman 8í Littlefield, 2003). 17 Um tengsl hugarrannsókna fyrirbærafræði og raunvísinda sjá t.d. Shaun Gallagher og Dan Zahavi, Ihephenomenological mind:An introduction tophilosophy of rnindandcognitive science (London 8c New York: Routledge, 2008).
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132
Side 133
Side 134
Side 135
Side 136
Side 137
Side 138
Side 139
Side 140
Side 141
Side 142
Side 143
Side 144
Side 145
Side 146
Side 147
Side 148
Side 149
Side 150
Side 151
Side 152
Side 153
Side 154
Side 155
Side 156
Side 157
Side 158
Side 159
Side 160
Side 161
Side 162
Side 163
Side 164
Side 165
Side 166
Side 167
Side 168
Side 169
Side 170
Side 171
Side 172
Side 173
Side 174
Side 175
Side 176
Side 177
Side 178
Side 179
Side 180
Side 181
Side 182
Side 183
Side 184
Side 185
Side 186
Side 187
Side 188
Side 189
Side 190
Side 191
Side 192
Side 193
Side 194
Side 195
Side 196
Side 197
Side 198

x

Hugur

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.