Hugur - 01.06.2009, Qupperneq 23

Hugur - 01.06.2009, Qupperneq 23
Um feminíska gagnrýni á kanónu og menningu heimspekinnar 21 áfram sígild hugtök og kenningar heimspekinnar. Þessi endurheimt hefðarinnar hefur m.a. haft í för með sér að femínísk heimspeki hefiir dregið fram höfiinda eða nánar tiltekið kenningar þeirra sem hafa með einhverjum hætti verið á skjön við ráðandi strauma. Femínísk heimspeki finnur t.d. samhljóm með heimspeki Heraklítosar um verðandi, skriföm Hume um samband vitsmuna og tilfinninga og heimspeki Spinoza um vináttu. Saga heimspekikanónunnar er ekki breiðgata sem rúmar allt sem skiptir máli. Hún h'kist fremur fljóti eða á sem fær inntak sitt víða að og fer um landslag menningar og samfélags í bugðum, mótast af því og mótar það. Ain breytir um farveg, skilur eftir kvíslar sem þorna upp og myndar nýjar. Femínísk heimspeki á það sameiginlegt með hugsuðum á borð við Heid- egger og Nietzsche, sem líta ævinlega yfir heimspekisögu Vesturlanda frá árdögum hennar í forngrískri heimspeki og fram á okkar daga, að minnast annars upphafs eða annarra aðveitna sem hurfö sjónum eða urðu undir í meginstraumi sögunnar. Femínísk heimspeki á það einnig sameiginlegt með heimspeki Nietzsches og síðar Foucaults að horfa á mótun og framþróun heimspekisögunnar, og þess sem heför verið viðurkennt sem þekking og sannleikur hverju sinni, með gleraugum sem eygja virkni valds og yfirráða. Samkvæmt tölum frá Unifem, þróunarsjóði Sam- einuðu þjóðanna fyrir konur, eiga konur á heimsvísu ekki nema i% af landi, 2-3% af auðmagni og fá ekki nema um 11% af launatekjum heimsins. Femínísk heim- speki felst í leit að þekkingu sem veitir valdi viðnám. Hún leitast jafnframt við að vera frelsandi þekking sem geti af sér nýja möguleika fyrir einstaklinga og rétt- látara samfélag. I ljósi alls þessa má segja að tilgangur femínískrar heimspeki sé að varpa ljósi á fleiri víddir mannlegs lífs. Vilji heimspekin túlka mannlegan veruleika verður hún að ganga út frá því að maðurinn er bæði karl og kona. Vissulega er kyn ekki eina breytan sem taka þarf tillit til. Hver manneskja er samsett. Hún er af ákveðnu kyni, þjóðerni, þjóðfélagsstöðu, stétt, aldri o.s.frv. Það gerir að verkum að fem- ínískar kenningar samtímans leggja mikla áherslu á margbreytileika kvenna og hvernig eiginleikar mótast af samfélagslegum aðstæðum og samhengi. I samhengi gagnrýni á kanónu heimspekinnar er hins vegar einkum beint sjónum að því hvernig þeir eiginleikar sem iðulega hafa verið tengdir konum hafa verið settir skör lægra en þeir eiginleikar sem hafa verið eignaðir körlum. Nálganir sem sleppa því að taka bæði sjónarmið karla og kvenna inn eru þess vegna kreddukenndar að því marki sem þær eru bundnar hugmyndafræði sexisma. Eins og Iris Marion Young heför orðað það er heimspekingurinn ævinlega „í ákveðinni þjóðfélags- stöðu, og ef samfélagið er klofið vegna kúgunar þá leggst heimspekingurinn annað hvort á sveif með því sem kúgar eða berst gegn því“ (Young 1991: 5). Því fer fjarri að heimspekingar kanónunnar hafi ævinlega snúist á sveif með kúgurum annars kynsins. Ekki má gleyma því að Platon mælti fyrir jafnrétti kynjanna (a.m.k. í hinni ráðandi stétt) í Ríkinu jafnvel þótt þessi afstaða stangist á við hugmyndir hans um hlutverk kynjanna í Lögunum. Descartes var einnig þeirrar skoðunar að bæði kynin hefðu jafnar forsendur til þess að nýta sér vitsmuni sína í þágu fræði- legrar hugsunar. Sú staðreynd að bæði kynin höfðu ekki jöfn tækifæri fram að því varð honum hins vegar ekki tilefni til frekari skrifa um efnið. Það leið allnokkur
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132
Qupperneq 133
Qupperneq 134
Qupperneq 135
Qupperneq 136
Qupperneq 137
Qupperneq 138
Qupperneq 139
Qupperneq 140
Qupperneq 141
Qupperneq 142
Qupperneq 143
Qupperneq 144
Qupperneq 145
Qupperneq 146
Qupperneq 147
Qupperneq 148
Qupperneq 149
Qupperneq 150
Qupperneq 151
Qupperneq 152
Qupperneq 153
Qupperneq 154
Qupperneq 155
Qupperneq 156
Qupperneq 157
Qupperneq 158
Qupperneq 159
Qupperneq 160
Qupperneq 161
Qupperneq 162
Qupperneq 163
Qupperneq 164
Qupperneq 165
Qupperneq 166
Qupperneq 167
Qupperneq 168
Qupperneq 169
Qupperneq 170
Qupperneq 171
Qupperneq 172
Qupperneq 173
Qupperneq 174
Qupperneq 175
Qupperneq 176
Qupperneq 177
Qupperneq 178
Qupperneq 179
Qupperneq 180
Qupperneq 181
Qupperneq 182
Qupperneq 183
Qupperneq 184
Qupperneq 185
Qupperneq 186
Qupperneq 187
Qupperneq 188
Qupperneq 189
Qupperneq 190
Qupperneq 191
Qupperneq 192
Qupperneq 193
Qupperneq 194
Qupperneq 195
Qupperneq 196
Qupperneq 197
Qupperneq 198

x

Hugur

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Hugur
https://timarit.is/publication/603

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.