Læknablaðið - 15.01.1995, Qupperneq 109

LÆKNABLAÐIÐ 1995; 81
93
henni fælist ekki lýðræði. Hins
vegar taldi undirnefnd stjórnar
LÍ sem og meirihluti skipulags-
og endurskoðunarnefndarinnar
að virkt lýðræði væri betur
tryggt við að hverjir 20 læknar
gætu sent einn fulltrúa á aðal-
fund. Með einstaklingsaðild
yrðu aðalfundir LI nánast óhjá-
kvæmilega einvörðungu í
Reykjavík og ekki myndi létt
fyrir rúmlega 200 lækna utan af
landsbyggðinni að flykkjast til
Reykjavíkur til að geta nýtt rétt
sinn sem einstaklingsaðilar að
LI. Lýðræðinu er enn frekar
mætt með þeirri staðreynd að
nú geta hverjir 20 læknar átt
fulltrúa óháð svæðafélagi.
Það leiðir nánast af fulltrúa-
lýðræðinu og varðveislu svæða-
félaganna að einstaklingsaðild
að LÍ með nákvæmlega sama
rétti og svæðafélaga-félaganna
getur tæplega talist eðlilegt. Þó
hafa nú þeir læknar sem
einstaklingsaðild eiga að LI all-
an sama rétt og aðrir læknar
innan LI nema ekki kosninga-
rétt eða kjörgengi til aðalfundar
LI. Það hlutskipti verða menn
þó að velja sér sjálfir og þá
vegna þess að þeir telja sig ekki
geta átt samleið með öllum
læknum á ákveðnu svæði um
sameiginleg málefni lækna. Erf-
itt er að sjá að nokkur læknir
þurfi að skynja sig svo settan. Á
það var bent á aukaaðalfundin-
um að ef allir læknar kysu að
eiga einstaklingsaðild að LI
hefði um leið enginn læknir
kosningarétt eða kjörgengi til
aðalfundar. Þessi ábending er
auðvitað rétt og verði sú þróun
hlýtur aðalfundur LÍ skipaður
þeim fulltrúum sem þangað
voru síðast kjörnir að breyta
lögum félagsins þannig að ein-
göngu sé einstaklingsaðild að
LÍ.
Þótt ekki sé jafnaðarmerki
milli fulltrúalýðræðis og svæða-
félaga er þó erfitt að hugsa sér
annað en LÍ sem regnhlífasam-
tök yfir deildum lækna. LÍ sem
sameiginlegur vettvangur allra
lækna getur ekki um leið eðli
málsins samkvæmt verið stað-
bundinn sameiginlegur vett-
vangur hluta þeirra. Deildir
allra lækna myndu verða með
líkri dreifingu og nú á við um
svæðafélögin og því er eðlileg-
ast að viðhalda þeirri ríku hefð
sem þau eru. Svæðafélög eru
sameiginlegur vettvangur allra
lækna á afmörkuðu svæði. Þau
eru vettvangur fyrir umræðu um
málefni sem varða alla lækna í
heild eða á svæðinu sérstaklega.
Þar gæti verið um að ræða sam-
eiginleg kjaramál og þá einkum
skipan þeirra í heild sinni -
menntunarmál, menningar- og
félagsmál og almennt skipulag
og þróun í heilbrigðismálum.
Að auki annast þessi félög al-
mannafræðslu og eru þannig
vettvangur út á við. Sérgreina-
félög og starfsgreinafélög eða
önnur félög lækna geta auðvitað
unnið að svipuðum verkefnum
en hljóta að verða á þrengri
sviðum. Þau munu álykta um
almenn mál út frá þrengra sjón-
arhorni en svæðafélög og
fræðslustarfsemi yrði einnig á
afmarkaðra sviði. Reynslan er
sú að sérgreina- og starfsgreina-
félög og reyndar önnur félög
lækna eru fyrst og fremst
fræðsluvettvangur þeirra aðila
sem í félaginu eru og til þeirra er
vísað kjaraverkefnum í umboði
heildarsamtaka lækna þó þau
geti vissulega ályktað í eigin
nafni.
Til þess að tryggja þessa
stöðu var í senn ákveðið að
kosningaréttur og kjörgengi
hvers læknis væri í svæðafélagi
hans og að önnur félög lækna
ættu ekki beina aðild að LÍ.
Engu að síður er hinum stóru
þeirra að minnsta kosti tryggt
vægi á aðalfundi LÍ með því að
meðlimir félaga lækna á lands-
vísu geta flutt til þess félags at-
kvæði sitt við kosningu fulltrúa
á aðalfund LÍ. Með þessu er enn
verið að tryggja lýðræðislega
dreifingu áhrifa innan heildar-
samtakanna. Auðvitað geta
læknar séð á þessu þann kostu-
lega annmarka að þar með séu
félög sem ekki eiga beina aðild
að LÍ að kjósa fulltrúa á aðal-
fund LÍ. Hið rétta er hins vegar
að með þessu er verið að tryggja
stórum hópum lækna eðlileg
áhrif á aðalfundi LÍ miðað við
styrk en fulltrúarnir eru í raun
frá svæðafélagi eða svæðafélög-
um þar sem þeir fá rétt til síns
atkvæðis.
Með þessu eru skýrð þau við-
horf sem liggja að baki þessum
lögum. Kannski hafa engir átt-
að sig betur á annmörkum og
frávikum heldur en þeir sem
mest hafa um þessar breytingar
hugsað og að þeim unnið svo
vikum og mánuðum skiptir.
Reynt er að móta örlítið rás við-
burðanna en ekki stöðva sjálfa
þróunina. Ljóst er að lög LÍ
verða fljótlega aftur endurskoð-
uð að hluta eða í heild sinni og
þá áfram fyrst og fremst með
tilliti til þess hvort fleiri félög
eigi beina aðild að LÍ og varð-
veisla svæðafélaga liggi þá með-
al annars í því að læknar eigi
atkvæði á tveimur stöðum því
ekki væri hægt að hugsa sér að-
ild félags að LÍ með engum at-
kvæðisrétti félagsmanna þar til
kosninga og kjörgengis á aðal-
fund LI. En landsfélög lækna
þarfnast enn nánari skilgrein-
ingar. Einstaklingsaðild hlýtur
einnig að verða áfram til um-
ræðu.
Full ástæða er til að vænta
þess að hin nýju lög feli í sér enn
meiri jöfnuð og lýðræði en áður
var og stuðli að frekari virkni
lækna í samtökum sínum og
styrki þannig innviði þeirra og
efli þau út á við.