Frjáls verslun - 01.05.2015, Qupperneq 193

FRJÁLS VERSLUN 5 tbl. 2015 193
sem hún bar út á snúru. Hún var fyrst á fætur
á morgnana og seinust í rúmið á kvöldin. Allt
var skúrað og þvegið og hreint hjá henni,
bakkelsið og brauðið heimabakað.
Öll heimavinnan í sláturgerðinni á haustin,
kjötið saltað og heimareykt, stóru pottarnir
hennar á eldavélinni en rafmagnið kom að
Brúnastöðum 1954. Á kvöldin sat hún og
saumaði föt og stoppaði í sokka á krakka ­
skar ann sinn. En auðvitað átti hún góða að,
systur sínar og vinkonur og á heimilinu var
Jóhanna föðursystir okkar.
Brúnastaðaheimilið var opið fyrir gestum
og gangandi. Faðir minn bæði oddviti sveitar
sinnar og alþingismaður með miklar skyldur
við sveit sína og hérað og oft fjarverandi eins
og um þingtímann. Mamma handmjólkaði
kýrnar með okkur krökkunum lengi vel og
enginn hafði við henni. Gestir sem komu
hafa oft minnst á reglusemina, t.d. alla skóna
og stígvélin krakkanna í þvottahúsinu, allt
í röð og reglu. Við krakkarnir snyrtilegir í
heima saumuðum fatnaði og matrósafötin
til spari sem hún saumaði á okkur strákana
sína tólf.
Enn minnast menn þess sem fóru hjá garði
og sáu allt Brúnastaðafólkið að snúa heyi
hvað það var tignarlegt; krakkarnir með hríf ­
una í hendi í einni röð eftir stærð og betri en
nokkur snúningsvél.
Móðir okkar var mikill félagi okkar systkin ­
anna og hiklaust leituðum við til hennar og
ræddum gleði okkar og sorgir. Hún átti ráð
við hverjum vanda, hún gladdist með okkur
á góðum stundum og kyssti burtu tárin. Hún
var líka kennari okkar því ekki fórum við á
leikskóla og barnaskólanám byrjaði ekki
fyrr en við tíu ára aldur í sveitinni í þá daga.
Börnin í þéttbýlinu byrjuðu þá skólagöngu
sjö ára. Þannig að hún var kennarinn okkar
sem kenndi okkur að lesa, skrifa og reikna.
Foreldrar okkar voru samhent og við
krakk arnir byrjuðum ung að vinna, fengum
hlutverk og var sýndur trúnaður strax á
barns aldri. Mamma virtist líka hafa tíma til að
lesa og setja sig inn í alls konar málefni. Hún
hafði afburðaminni en í reikningi og ættfræði
var hún mjög klár.
Sem móðir var hún kærleiksrík. Aldrei hækk­
aði hún róminn eða lét reiði í ljós. Á Brúna ­
stöðum var ekki talað illa um fólk, illt umtal
var bannorð á æskuheimili mínu. Ég minnist
móður minnar með kærleika og undrast enn
hvernig hún komst yfir öll þau verkefni og
skyldur sem á henni hvíldu bæði heima og
heiman. Blessuð sé minning hennar.
KENNARINN
Hún var fyrst á fætur á morgnana og
seinust í rúmið á kvöldin. Hún var
kennarinn okkar sem kenndi okkur
að lesa, skrifa og reikna.
FÉLAGINN
Móðir okkar var mikill félagi okkar
systkinanna og hiklaust leituðum við
til hennar og ræddum gleði okkar
og sorgir. Hún átti ráð við hverjum
vanda, hún gladdist með okkur á
góðum stundum og kyssti burtu tárin.
HÚSMÓÐIRIN
Á kvöldin sat hún og saumaði föt og
stoppaði í sokka á krakkaskarann
sinn. Mamma handmjólkaði kýrnar
með okkur krökkunum lengi vel og
enginn hafði við henni. Auðvitað átti
hún góða að, systur sínar og vinkonur
og á heimilinu var Jóhanna,
föður systir okkar.
GESTGJAFINN
Brúnastaðaheimilið var opið fyrir
gestum og gangandi. Faðir minn bæði
oddviti sveitar sinnar og alþingis­
maður með miklar skyldur við sveit
sína og hérað og oft fjarverandi eins
og um þingtímann.
Brúðkaupsmyndin. Guðni féll fyrir stelp-
unni af næsta bæ, margréti Hauksdóttur á
stóru-reykjum, þegar hann sá til henn ar á
efri pöllunum í Hraungerðiskirkju á hvíta-
sunnudegi 1971.
Brúnastaðahjónin. Ingveldur og Ágúst voru samhent hjón alla sína búskapartíð á
brúna stöðum, en þrettán ára aldursmunur var á þeim. Ingveldur hafði einstakt lag á
mjólkur kúnum en sauðféð átti hug Ágústs.
Leiksigurinn. Guðni tók þátt í uppfærslu
Flóamanna á Nýársnóttinni eftir Indriða
Einarsson 1970 undir vasklegri leikstjórn
Eyvindar Erlendssonar, sem þá var ný-
kominn úr leikstjórnarnámi í Moskvu.
Eyvindur tók Guðna til kostanna, jafnt á
leiksviði sem í ræðumennsku, en Eyvindur
var leiðtogi hernámsandstæðinga á Selfossi
í áraraðir – og þar lærði Guðni að flytja mál
sitt blaðalaust svo áheyrendur kunnu vel að
meta. Á myndinni er hann í hlutverki Svarts
þræls í Nýársnóttinni, en með honum á
sviðinu eru Halla Aðalsteinsdóttir, í hlutverki
Heiðbláinnar, og Sjöfn Halldórsdóttir, í hlut-
verki Áslaugar álfkonu. Guðni fékk einróma
lof fyrir leik sinn í stykkinu.
Brúðkaupsmyndin. Guðni féll fyrir
stelpunni af næsta bæ, Margréti
Hauksdóttur á Stóru-Reykjum,
þegar hann sá til hennar á efri
pöllunum í Hraungerðiskirkju á
hvítasunnudegi 1971. Þau Margrét
gengu upp að altarinu í kirkjunni
sinni tveimur árum síðar og gaf
sr. Sigurður Sigurðarson þau
saman, en þá hafði hann tekið við
sókninni af föður sínum Sigurði
Pálssyni.
Brúnastaðahjónin. Ingveldur og
Ágúst voru samhent hjón alla sína
búskapartíð á Brúnastöðum, en
þrettán ára aldursmunur var á
þeim. Ingveldur hafði einstakt lag
á mjólkurkúnum en sauðféð átti
hug Ágústs. Ingveldur var mikil
verkmanneskja og skipulagði allt
sitt starf á heimilinu af yfirvegun
verkfræðingsins, eins og Guðni
lýsir því í bókinni. Ágúst kenndi
krökkunum sínum ungum til allra
bústarfa – og leit svo á að vinnan
göfgaði alla.
Tengdaforeldrarnir. Hjónin
Sigurbjörg Geirsdóttir og Haukur
Gíslason frá Stóru-Reykjum í
Hraungerðishreppi, foreldrar
Margrétar. Bærinn er í göngu-
fjarlægð frá Brúnastöðum.
Ágúst fékk Hauk til að aka
eftir Arndísi ljósmóður austur í
Holt þegar Guðni var að koma í
heiminn, 9. apríl 1949. Haukur
stóð bensíngjöfina í botn á
nýja Willysnum sínum, en allt
kom fyrir ekki; Guðni var
fæddur þegar þau Arndís
komu að bænum. Haukur vissi
ekki þá að þarna var fæddur
verðandi tengdasonur hans.
Brúnastaðir í vetrarböndum. Bærinn stendur austarlega í Hraungerðishreppi og eru menn ekki á
eitt sáttir af hverju staðurinn dregur nafn sitt; sumir segja nafnið dregið af brúnum í Hestfjalli, sem
rís hinum megin Hvítár, en aðrir telja það dregið af orðinu bruna og þannig tengt Þjórsárhrauninu
sem rann um allt þetta svæði.