Frjáls verslun - 01.05.2015, Side 213

FRJÁLS VERSLUN 5 tbl. 2015 213
Spurning 10
maki fellur frá –
börnin vilja fyrirtækið
Eftirlifandi maki á fyrir helminginn
í­eignum­þeirra­hjóna­og­erfir­
síðan sjálfkrafa þriðjung eftir maka
sinn. Uppkomin börn þeirra sætta
sig við að eftirlif andi foreldri þeirra
sitji áfram í einbýlishúsinu, en gera
kröfu til að öllum öðrum eignum
búsins, eins og t.d. fyrirtækinu sem
foreldrarnir áttu og faðirinn stýrði,
Eignir í óvígðri sambúð
Tveir­einstaklingar­um­fimmtugt­–­báðir­fráskildir­–­byrja­saman­
og ákveða bæði að selja húsnæði sitt og kaupa sameiginlega
stærra og dýrara húsnæði án þess að ganga í hjónaband. Hún
kemur með eigið fé úr sinni íbúð upp á 25 milljónir og hann 15
milljónir. Hvernig er best fyrir þau að standa að kaupunum, en
þau hyggja á óvígða sambúð?
Svar: Fyrst og fremst þurfa þau að gæta að því eignarhlutföll
þeirra í nýju íbúðinni sannanlega endurspegli framlag hvors
til íbúðarinnar, t.d. í kaupsamningi, afsali og við þinglýsingu.
Ef til dæmis er tekið mið af dæminu í spurningunni hér að
ofan og þau myndu kaupa íbúð, sem kostaði 40 milljónir, þá
yrði konan þinglesinn eigandi 62,5% hlutar í íbúðinni vegna
þeirra 25 milljóna, sem hún hefði lagt fram, og karlinn eigandi
að 37,5% hlut út á 15 milljónirnar sem hann lagði fram. Þá er
öruggast fyrir þau að gera með sér sambúðarsamning, þar sem
m.a. væri kveðið á um skiptingu rekstrarkostnaðar íbúðarinnar.
Slíkur sambúðarsamningur getur komið í veg fyrir ágreining milli
þeirra­ef­þau­slíta­sambúðinni­síðar­og­einnig­ágreining­erfingja­
hins skammlífara við hið langlífara.
Að gera einhvern arflausan
Ungum forstjóra í fjölskyldufyrirtæki, sem tók við af föður sín­
um, aðaleiganda þess, sinnast svo við föður sinn um stefnu
fyrirtækisins að þeir feðgar hætta að tala saman. Getur faðirinn
gert­son­sinn­arflausan­vegna­þessa­rifrildis­–­eða­getur­hann­
með erfðaskrá einungis ráðstafað 30% af eignum sínum annað
en­til­lögerfingjans?
Svar: Sonurinn­er­lögerfingi­föður­síns.­Þegar­arfleifandi­á­
lögerfingja­(hjúskaparmaki,­börn­og­aðrir­niðjar)­getur­hann­
einungis ráðstafað þriðjungi eigna sinna með erfðaskrá. Í þessu
dæmi­gæti­því­faðirinn­ráðstafað­¹/₃­hluta­eigna­sinna­til­annars­
erfingja­eða­þriðja­aðila­með­erfðaskrá­og­þannig­skert­arfshluta­
sonarins. Föðurnum er einnig heimilt að gefa eigur sínar, en
það gæti að vísu verið dýrt skattalega séð fyrir gjafþegann.

Tvær almennar spurningar
sé skipt upp. Geta þau farið fram
á skiptingu dánarbúsins gegn vilja
eftirlif andi foreldris síns eða situr
það­„sjálfkrafa“­áfram­í­óskiptu­búi?
Svar: Langlífari maki getur setið
í óskiptu búi gegn vilja sameigin­
legra niðja hjónanna, nema hið
skammlífara­hafi­kveðið­á­um­það­
í erfðaskrá að skipti skuli fara fram.
Stjúpniðjar­gætu­hins­vegar­krafi­st­
skipta og greiðslu á sínum hlut,
nema­hið­skammlífara­hafi­með­
erfða skrá veitt hinu langlíf ara
heimild til setu í óskiptu búi.