Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Side 42

TÍMARIT MÁLS OG MENNINGAR
152
an sjálf — upphaflega grófgerðari en síðar varð, og að vissu leyti sund-
urleitari. í bókinni eru þær orðnar eðlileg afleiðing af lífsstefnu lians
og mannkærleika; þær eru orðnar samgrónar manninum sjálfum, og
hafa þannig fengið meiri dýpt og samhengi. M. a. hefur ýmsum full-
yrðingum orgelkennarans í G um hjónabandið seinna verið sleppt, t. d.:
„Stríð eru haldin af þeirri ástæðu að mönnum leiðist svo að vera gift-
ir.“ (10). Enn aðrar öfgakenningar: „Loftárásir eru skemtun.“ „Það
besta sem getur komið fyrir fátæka sjómannskonu er að missa mann-
inn.“ (9). Sem dæmi um röksemdafærslu organistans má tilfæra þessar
setningar úr A:
Eg viðurkenni ekki það normala í neinu, sagði orgelkennarinn. Það sem er nátt-
úrlegt hjá mönnum er andstygðin sjálf. Ef ég ætti í einu orði að segja, hvað væri
náttúrlegt og normalt hjá mönnum, þá er það að vera drukkinn. Drukkinn maður er
náttúrlegur og normall. Þannig voru mennirnir áður en þeir lærðu að þekkja guð-
inn, — og hér kysti hann guðinn brilljantín aftur lauslega. Það er náttúrlegt og
normalt fyrir manni að skríða á fjórum fótum, allir sjá að hitt er ónáttúrlegt og
ónormalt að vera að basla við að halda jafnvægi með því að standa á tveim fótum.
Drukkinn maður tapar strax jafnvæginu og uppgötvar að hann er dýr sem geingur á
afturfótunum og dettur — og fer að reyna að skríða á fjórum. Þegar þú sér drukk-
inn mann fikra sig fram með gaddavírsgirðingu með því að grípa um vírinn með
fíngrunum, þá skilurðu til hvers fíngur eru skapaðir á manninum. Drukkinn maður
gleymir að mæla og öskrar — ef hann er veldrukkinn; það er náttúran. Drukkinn
maður mígur á almannafæri, en það er normalt og náttúrlegt, samanber hundana.
Drukkinn maður veltir sér uppúr skít, það er normalt, það er náttúran, samanber
svínin — 55 o. áfr.
í B er tilsvarandi málsgrein tekin upp, þó nokkuð styttri, en sett innan
sviga; í bókinni er henni sleppt með öllu.
Halldór hefur snemma verið mjög hrifinn af Erlendi í Unuhúsi. Vini
sínum Einari Ól. Sveinssyni skrifar hann 19. marz 1925 úr Reykjavík,
að Erlendur Guðmundsson sé „eins og Jesús Kristur í sjón .. . stórvit-
ur maður, óháður heiminum og öllum ómerkilegum girndum.“ í bréfi
til föður Jóns Sveinssonar (,,Nonna“) 29. júní s. á. frá Sikiley — en
þar dvaldi Halldór um þær mundir til þess að setja saman Vefarann
mikla — gefur hann skýra lýsingu á Erlendi og sambandi sínu við
hann; er hún í aðalatriðum mjög svipuð minningargreininni. Þar segir
m. a., að Erlendur — hann er þá 32 ára gamall — lifi „í absolútu skír-
lífi“, hafi „jarpt skegg niður á bringu og hár á herðar niður og blá
augu ógleymanlega fögur og gáfuleg“. „Erlendur Guðmundsson er það