Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Side 63

HEYRÐI ÉG í HAMRINUM
173
kaupi, enda var þetta fegursta brúðkaup í heimi. Að vísu var hundur
í tveim persónum, og þær laumuðust í burtu, og var önnur þeirra dótt-
ir kúgarans. En sá var munur á þessu ævintýri og gömlu ævintýrunum
okkar, að okkar ævintýri voru aðeins draumur, sem fólkið hafði enga
trú á, að nokkru sinni mundi rætast, en þeirra ævintýri er veruleiki
dagsins í dag.
Það er aðeins lítils háttar, sem ég hef getað kynnt mér ritverk rúm-
ensku skáldanna. En það litla, sem ég hef kynnzt, bendir til þess, að
sterkasta hlið þessara skálda hafi ekki verið og sé ekki væmin meining-
arleysa, heldur nákvæmur skilningur og hnitmiðuð lýsing á fólkinu í
landinu og örlögum þess. Ég hef með höndum smásögur eftir höfund,
sem látinn er fyrir 16 árum, þá 29 ára að aldri, og ég held, að smásög-
ur hans sómdu sér vel við hlið smásagnanna, sem bezt hafa lýst alþýðu
okkar lands, hvort sem við tækjum sögur eftir Einar H. Kvaran eða
Halldór Stefánsson. Ég hef lesið skáldsögu eftir Mihail Sadoveanu, sem
Rúmenar telja mestan núlifandi rithöfund sinn. Sú saga er úr lífi hinna
ánauðugu bænda eftir aldamótin síðustu. Um þessa sömu bændur skrif-
ar einn af yngstu rithöfundunum, Petru Dumitrum, 29 ára að aldri, í
sögunni Júnínætur. Þá eru þessir kúguðu bændur að taka landið í sín-
ar hendur og stofna samyrkjubú. Þeim höfundi kynntist ég lítils háttar
persónulega. Hann játaði mjög ást sína á íslandi, hafði lesið bæði
Njálu og Grettlu, og í Júnínóttum finnst mér kenna áhrifa af lestri
þeirra. I fyrsta kafla kynnir hann aðalpersónur sögunnar á skýran og
lifandi hátt. Ég hafði aðeins lesið nokkurn hluta sögunnar, þegar ég
hitti hann öðru sinni, og spurði ég, hvort hann mundi leyfa, að sagan
yrði þýdd á íslenzku. Hann dró við sig svarið, sagði, að auðvitað væri
sér það ánægja, en — þó kysi hann heldur, að fyrir valinu yrði bók
sú, sem kæmi út í vetur og þá jafnhliða í enskri þýðingu. Þegar ég
hafði lokið lestri sögunnar, þá var mér Ijós afstaða hans. Bygging verks-
ins sem heildar var ekki eins sterk og byrjun gaf vonir um. En hún er
iðandi af lífi, og hvert atriði er gegnlýst af sálfræðilegum og þjóðfé-
lagslegum skilningi. Seinni verk þessa höfundar hljóta að verða betri.
Hann er eitt með gróandi þjóðlífi. Hann er mér tákn hinnar rúmensku
þjóðar, þróttmikill með þroskamikla framtíð fyrir stafni.