Tímarit Máls og menningar - 01.12.1953, Qupperneq 143

ASÍUBÆNDUR í UPPREISN
253
lægingu að bráð. Á árunum 1921—1931 fjölgað'i jarðnæðislausum bændum úr 20
milljónum í 30 milljónir. I Kína lentu 9 milljónir manna í hungursneyð árið 1927,
árið 1929 57 milljónir og 1931 70 milljónir. Hundruð þúsunda jarðnæðislausra
bænda flæddu inn í borgirnar Kalkutta, Bombay, Shanghaj og Kanton. Þeir voru
orðnir vergangsmenn, er sváfu og dóu á strætunum. I óshólmum Irrawaddyfljótsins
í Burma misstu bændur 1.300.000 ekrur lands vegna skulda á árunum 1915—1930.
Burma Handbook (1943) útskýrir svo vöxt stórjarðeigna, að hann hafi verið „af-
leÖing efnahagskreppunnar á síðari hluta þriðja áratugs og í byrjun hins fjórða.“
„Um það bil helmingur íbúanna í Burma hefur hrapað úr sessi sjálfseignar-
hænda og orðið að leiguliðum eða stundum jafnvel að jarðnæðislausum sveita-
verkamönnum, en hinn helmingurinn er klyfjaður skuldum, sem nemur sennilega
að meðaltali 15 £ á hvert heimili, eða ekki öllu minna en svarar árstekjum fjöl-
skyldu. Víða eru litlar horfur á að þetta fólk komist nokkru sinni úr skuldum eða
að það losni undan þeim örlögum, sem hinn helmingur þjóðarinnar hefur hlotið."
(F. Burton Leach, fyrrverandi aðalritari landstjórnarinnar í Burma: The Future
oj Burma, 1936). Um það leyti er Bandaríkin fóru í styrjöldina gegn Japan „var
hinn algengi sveitamaður í Burma hinn jarðnæðislausi verkamaður, sem flakkaði
milli þorpa ..“ (J. Russell Andrus: Burma, An Experiment in Selj-Government).
Sama þróun varð í Indónesíu, þar sem þúsundir gúmmíframleiðenda smárra
urðu gjaldþrota, og í Indó-Kína, t. d. í héraðinu Cochin-Kína, þar sem stórjörðun-
um fjölgaði og 200.000 jarðnæðislausar fjölskyldur urðu að vinna upp á hluta-
skipti til þess að halda lífi. Á Filippseyjum fækkaði sjálfseignarjörðum úr 1.520.00
árið 1918 í 805.000 árið 1938. Árið 1939 höfðu 314 milljón filippínskra bænda oltið
niður í stétt hinna jarðnæðislausu sveitaverkamanna.
Á þennan hátt flýtti kreppa fjórða áratugsins fyrir stéttaskiptingunni meðal
bænda. Milljónir smábænda urðu öreigar, flosnuðu upp af jörðum sínum og neydd-
ust til að fylla liinn fjölmenna flokk jarðnæðislausra sveitaverkamanna. Milljónir
sveltandi fátækra bænda veltust niður í djúp eymdarinnar, hungri og sjúkdómum
að bráð, eða drógust til borganna og leituðu að vinnu, sem hinar fáu verksmiðjur,
er sjálfar voru læstar klóm kreppu og verðfalls, fengu ekki veitt þeim.
Það er athyglisvert, að á árunum 1928—1932, einmitt þeim árum, er kreppan
var í algleymingi og árunum næstu þar á eftir, mátti greina voldugustu stjórn-
málahræringar, er orðið höfðu í Asíu síðan hinni fyrri heimsstyrjöld lauk. Það var
árið 1931, að kínverska þjóðin gat háð fyrsta ráðstjórnarþing í Jíúkin, eftir marg-
ar bændauppreisnir. Það var árið 1931, að fyrsta uppreisnin varð í Burma, en um
hana gerir stjórnarskýrslan þessa athyglisverðu athugun: „Allar stéttir bænda
hafa orðið fyrir þungum búsifjum af verðfallinu, og efnahagsleg eymd átti án efa
mikinn þátt í því, að fólk lauk upp hlustum við æsingaræðum gegn stjórninni."
Á því sama ári gerðist Tayingviðburðurinn á Filippseyjum. Enda þótt hin opin-
bera skýrsla stjórnarinnar teldi uppreisnina stafa af „trúarlegu ofstæki", þá er það
athyglisvert, að það voru vopnaðir bændur, sem réðust á ráðhúsið í Taying, og að
það voru jarðabækur, sem voru eyðilagðar. Uppreisnin, sem síðar varð í Luzon
hvíldi einnig á bændaóeirðum.