Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Blaðsíða 28

Timarit Máls og menningar
ust. Stjórnleysi athafnanna birtist í
íkveikju- og morðæði sem eirir engu,
og bitnar á heilum þorpum og fanga-
hópum; allt sem hrærist verður fyrir
lilindri vélbyssuskothríð, jafnt buffl-
ar, bændur og hænsni. Þessi æðis-
gengna framkoma gerist æ tíðari
meðal bandarísku hermannanna; af
mörgum dæmum má taka sjóliðana
tvo sem höfðu ákveðið með sjálfum
sér einn góðan veðurdag að varpa
sprengjum á Hanoi og voru reknir út
úr sprengjuflugvélum sínum aðeins
nokkrum augnablikum áður en þær
hæfust til flugs. HvaS mundi gerast
ef vitfirringin gripi þá sem halda um
stjórnveli hins risavaxna eyðilegging-
arúthúnaðar?
VITIÐ í VITFIRRINGUNNI
1. fíráðabirgðauppgjör
Hverra hagsmuna eiga Banda-
ríkjamenn raunverulega eða í orði
kveðnu að gæta í Víetnam? Enginn
gengur þess dulinn hvað er í húfi, ef
stefna þeirra fer út um þúfur. Utan-
rikisráðuneytið bandaríska hefur lýst
]iví yfir oftar en einu sinni: sigur
,Vikkanna‘ eða jafnvel hver sá ávinn-
ingur sem þeir fengju bundinn með
samningi, yrði kommúnistum hvatn-
ing til þess að hefja ,þjóðfrelsisstríS‘
um heim allan. í þessu felst megin-
hættan fyrir heimspólitík Bandaríkja-
manna. Þegar þeir staðhæfa að ósig-
ur þeirra í Víetnam mundi leiða til
hruns allra annarra ríkja í SA-Asíu,
eru þeir aðeins að dulbúa þessa hættu
með fölskum skýringum. Þeir halda
fram þessari frægu ,dómínókenningu‘
sem Foster Dulles er höfundur að, til
þess eins að blekkja og þóknast öll-
um þeim fréttaneytendum sem hafa
yfirborðskennda þekkingu á vanda-
málum SA-Asíu.
Hinn pólitíski kvíði Bandaríkja-
manna hefur jafnframt efnahagsleg-
an bakgrunn. Þegar haft er í huga að
hálfur annar miljarður dollara renn-
ur árlega út úr Víetnam má fara
nærri um hve þessi krossferð — sem
og aðrar sem farnar eru gegn hinum
vanþróaða hluta heimsins — muni
vera arðbær fyrir einkahagsmunina í
Bandaríkjunum. Við þetta bætist að
lönd þessi eru markaður fyrir út-
flutningsvörur þeirra, hversu rýr sem
kaupgeta þeirra kann að vera. Loks
er ekkert vænlegra til að skilja stríðs-
móð Bandarikjamanna en að líta
fram í tímann: eða hvernig litist
stórveldum hins ,frjálsa heims‘ á blik-
una ef 30—40 iSnaðarþjóðir í Asíu,
Afríku og S-Ameriku færu einn góð-
an veðurdag að keppa við þau um
markaðina með tiltölulega ódýrum
varningi, eins og Japan og Hong-
Kong gera nú þegar? ÞaS eru því
ærin rök sem skýra nauðsyn þeirra á
að verja hinn ,frjálsa heim' í Víet-
nam. Það sem er í húfi er hvorki
meira né minna en allt arðránskerfi
122