Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Blaðsíða 124

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Blaðsíða 124
Tímarit Máls og menningar I þeirri bók, sem hér átti að verða aðal- nmræðuefnið, eru prentuð tvö helztu rit- verk hennar, skáldsagan Amtmannens dptre og endurminningarnar I de lange nætter. Skáldsagan er sú fyrsta í norskum hókmenntum, sem er beinlínis skrifuð í þeim tilgangi að vera áróðursrit. Það þótti mikið hneyksli þá, en þær urðu margar síðar. Höfuðáhugamál höfundarins var að rétta hlut kvenna í þjóðfélaginu, halda fram rétti þeirra til sjálfsákvörðunar, ekki sízt í giftingarmálum. Sagan er að mörgu leyti ófullkomið listaverk, en liún hafði geysimikil áhrif; varð uppliaf kvenfrelsis- hreyfingar í Noregi. Norskar konur þökk- uðu Camillu Collett löngu seinna með því að láta gera af henni höggmynd, sem stend- ur í hallargarðinum í Osló, og var hún fyrsta norska konan, sem var sýndur slíkur lteiður. Minningahókin, I de lange nætter, er merkilegur spegill sinnar aldar og ekki sízt fyrir þær myndir, sem þar eru dregnar upp af þeim feðgum, Nicolai og Henrik Wergeland. Umfram allt eru þær þó eintal sálar, þroskaðrar konu, sem lítur angurvær yfir horfna tíð, minnist margra hluta og atvika hæði Ijúfra og sárra, úr sínu lífi eða samferðamanna. (Gyldendal N. F., smábókahrot, önnur prentun 1965, 384 hls., kr. 12,50). Næsta hók er einnig minningabók; höf- undurinn er Marie Hamsun, kona skálds- ins. Bókin kom fyrst út 1953 og hefur verið metsölubók árum saman. (Aschehoug, 7. útg., smáhókahrot, 302 bls., kr. 11,50). Bókin hefur verið kölluð snilldarverk og ekki verður um það deilt að hún er mjög vel skrifuð. Marie Hamsun hafði verið kennslukona og síðar leikkona áður en hún giftist Hamsun, 28 ára gömul. Hún varð síðar kunnur bamabókahöfundur. Höfuð- gildi ævisögttnnar er auðvitað lýsing henn- ar á Knut Hamsun, og er hirlur í henni fjöldi sendihréfa, sem fóru þeirra á milli. Mörg eru þannig að ýmsir hefðu hikað við að leyfa hirtingu fyrr en eftir sinn dag. I þessu samhandi er vert að nefna lítið safn blaðagreina eftir Knut Hamsun frá árunum 1889—1928. Francis Bull setti þetta úrval saman. (Gyldendal N. F., smá- bókahrot, 150 bls., 10 kr.). Greinasafnið kom í upphafi út á áttræðisafmæli Ham- suns árið 1939. Þarna eru löngu frægar greinar eins og Bondekulluren, sem að formi til er hréf til Jóhannesar V. Jensens í tilefni af hók lians Den ny Verden, — eða þá Ærer de Unge, sem olli miklu hneyksli á sínum tíma. Nahohyen frá 1917 er hrein perla og varla unnt að velja hetra dæmi um stílsnilld meistarans. Gaman er að greinarkorninu Gamle Digtere og unge (frá 1904). Tilefnið var prentun nokkurra sendibréfa frá llisen. Gerir hann þar óspart gys að þeim sið lesenda og leikhússgesta að trúa að hvert einasta orð og uppátæki í leikritum Ihsens feli í sér djúpskyggna vizku, sem menn verði að basla við að skilja eða sitja ella og bölva heimsku sinni. Ilann tekur sem dæmi einn hlut í „Pétri Gaut“, „den íremmede passager", sem atkvæð'amesti gagnrýnandi í Danmörku hafði sagt að ætti að merkja „Begrebet Angst“. Þessum skilningi mótmælir Ibsen harðlega í einu hréfi sínu til Bjprnstjerne Bjprnson. En segir eins og lil skýringar: „Jeg smurte Scenen ind som en Kaprice." Síðasta í þessum flokki skal nefna nýja endurminningabók eftir þá ágætu skáld- konu, Inger Hagerup. Bókin heitir Det kommer en pike gáende (Aschehoug, 104 bls., heft 15 kr.). Þetta eru raunar hernsku- minningar einar, því að hókinni lýkur á því er hún yrkir sitt fyrsta ástarljóð á fermingaraldri, og horfir á eftir blaðinu samankuðluðu inn í kolaofninn úr hendi kennarans, sem hafði staðið hana að þessu verki í kennshistund. Móðir hennar varð 218
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.