Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Blaðsíða 121

Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Blaðsíða 121
Norskar bœkur Danir mikinn sameiginlegan bókmenntaarf, og var skerfur Norðmanna ekki smár, þar sem voru menn eins og Holberg og Wessel þegar á átjándu öld. Höfuðskáld Norð- manna og forgöngumaður þjóðlegrar end- urreisnar á öldinni sem leið, Henrik Werge- land (1808—1845), varð einna fyrstur til að taka upp í ritmálið norsk orð, sem höfðu ekki áður verið notuð í dönsku rit- máli og sama gerðu Asbjftrnsen og Moe í ævintýrum sínum og þjóðsögum (sem annars voru að beita mátti endursagðar á dönsku ritmáli). Þetta var að margra ltyggju rétta aðferðin til að breyta þessu hefðbundna danska ritmáli í norskt ritmál. Þeirri stefnu fylgdi eindregið atkvæða- og áhrifamesti rithöfundur Norðmanna á síð- ari liluta 19. aldar, Bjprnstjerne Bjprnson. Aðrir frægustu rithöfundar þessarar bók- menntalegu gullaldar fóru sér hægar að þessu leyti, þó að þeir væru yfirleitt snortn- ir af þessari stefnu og gerðu sitt til að efla þessa þróun. Jafnframt hafa smám saman verið gerðar æ róttækari breytingar á mál- fræði og stafsetningu. Dagblöðin eru öll rituð á hinu dansk- norska ritmáli, en Jjó er allmikill munur á málfari þeirra. Eitt víðlesnasta blað Óslóar, Dagbladet, fylgir flestöllum þeim breytingum, sem stefna að því að gefa mál- inu norskan svip, en önnur eru yfirleitt miklu íhaldssamari að því leyti. Skáld og rithöfundar fara og yfirleitt að sínum eigin lögum viðvíkjandi málfari og rithætti, og á síðustu árum hefur orðið vart vaxandi íhaldssemi í málfari sumra rithöfunda. Hins vegar eru svo þau skáld og rithöf- undar, sem yrkja og skrifa á svokallaðri nýnorsku. Þeirra þáttur er ekki eins fyrir- ferðarmikill, en síðan það ritmál kom til sögunnar seint á öldinni sem leið, hafa orðið til mjög merkar bókmenntir á því máli. Sú tunga er ótvírætt mjiig vel fallin til skáldskapar og liafa ýmis frægustu verk erlends skáldskapar verið þýdd á hana með ágætum, — nýjust af því tagi er þýðing á La divina commedia eftir Dante, gerð af Henrik Rytter og Sigmund Skard. Þessa verks er getið hér, þótt annars sé sneitt hjá þýðingum, sökum þess að þetta höfuð- skáldverk evrópskra bókmennta hefur ekki verið þýtt á íslenzku. Allmargir söngvar eru felldir úr í þýðingunni, en allt er verkið liið' vandaðasta og smekklega og fræði- mannlega tilreitt handa lesandanum, með rækilegum inngangi um verkið og skáldið og aftast eru athugasemdir. Kunnur dansk- ur bókmenntamaður, Emil Frederiksen, hefnr sagt um þessa þýðingu: „Jeg synes, at denne norske oversættelse toner mest Dante’sk af alle de skandinaviske jeg kender.“ — Bókin er mjög veglega úr garði gerð og kostar innbundin með skinn- kili 58 kr. (Det norske samlaget). Hér skulu nefndar fyrst nokkrar bæknr, sem með meira og minna rétti má flokka sem sagnfræði: Halvdan Kobt, réttnefndur nestor norskra sagnfræðinga, er nýlátinn og var kominn yfir nírætt (f. 1873). Seinasta sumarið sem hann lifði, bjó hann ti! prentunar ritgerða- safn, sem nefnist Minnearv og historie (Aschehoug, 238 bls., heft 37 kr.). Flestar greinarnar hafa verið prentaðar áður hér og þar, en sumar ekki, t. d. greinin Minne- arv, þar sem Koht rifjar upp endurminn- ingar sínar um marga löngu liðna merkis- menn. Á yngri árum hafði hann átt þess kost að kynnast og eiga nokkur skipti við ýmsa kunnustu menn Noregs á sviði bók- mennta, vísinda og stjórnmála, eða þá nán- ustu vini og vandamenn, þegar hann safn- aði gögnum um látna menn. (Bókin er mestöll rituð á nýnorsku). Norsk historie eftir Arne BergsgSrd, 1814—1880, er efnismikil, en stutt og sam- anþjöppuð Noregssaga í smábókabroti, og framhaldið, um tímabilið 1880—1940, er 215
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.