Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Qupperneq 16

Tímaiit Máls og menningar
um eytt í mat á veitingahúsum, hótel-
herbergi og minjagripi. A einu ári
nemur þessi eyðsla 240 miljónum
dollara — fjárhæð sem nægir til að
hefja uppbyggingu atvinnulífsins svo
framarlega sem hún væri fest í fram-
leiðslugreinum þess. En bar- og veit-
ingahússeigendurnir lögðu þetta fé
jafnóðum inn á bankareikninga sem
þeir hafa í Frakklandi og Sviss; —
,the taxi-girls' og gleðikonurnar sem
skortir í flestum tilvikum nauðsyn-
lega meðalgöngumenn til viðskipta
af þessu tagi, kaupa sér skartgripi og
gull.
Þessi fjárhæð er samt ekki nema
hluti liins útflutta eða samansafnaða
stríðsgróða. I henni er ekki falinn
gróði flutninga- og byggingafyrir-
tækjanna, húseigendanna, matvæla-
kaupmannanna og annarra birgða-
sala, í stuttu ináli allra þeirra er hagn-
ast á pöntunum vegna stríðsreksturs
Bandaríkjamanna og S-Víetnam-
stjórnar. Gróði þeirra er vafalaust
enn meiri. Þessi viðskipti fara einnig
fram með bankagreiðslum, með því
að hinn suðurvíetnamski verktaki
selur pjastrana sem hann hefur grætt,
gjaldeyrishafa sem á bankareikning
erlendis, og fær hjá honuin kvittun
fyrir samsvarandi inneign á banka-
reikningum í frönkum eða dollurum.
Með samsekt flugmanna og tollvarða
fara fram skipti í stórum stíl á pjöstr-
um og ,sterkum gjaldmiðli* oftast
fyrir meðalgöngu atvinnu-gjaldeyris-
braskara í Hong-Kong þarsempjastr-
inn stendur miklu hærra gagnvart
dollaranum en í Saigon. Hringskipt-
in: franki — pjastri — dollari —
franki eru næstum því eins arðvæn-
leg, en með öllu áhættulaus — af
þeirri einföldu ástæðu að þau fela
ekki í sér útflutning á peningaseðlum.
Hagnaðurinn af þessum peninga-
skiptum grundvallast á jiví að gengi
frankans á svartamarkaðnuin í Sai-
gon er einslaklega hátt vegna hins
slaka eftirlits Frakka og betri kosta
sem hinu útflutta fjármagni bjóðast
í Frakklandi. Braskið með pjastrana
sem blóingaðist í tíð nýlenduslríðs
Frakka, liefur nú endurfæðst í nýrri
mynd. Þannig niun sú áætlun fara
mjög nærri lagi að sá hálfur annar
miljarður dollara sem Bandaríkja-
menn dreifa árlega í Víetnam, hvort
sem jiað er í mynd efnahagsaðstoðar
eða liins beina herkostnaðar, hverfi
að 3/10 hlutum úr landi yfir á banka-
reikninga i V-Evrópu. Þar er Jietta fé
fjárfest og stuðlar að enn örari hag-
vexti hinna iðnvæddu landa heims.
Það er hægt að græða fé með
ýmsu öðru móti í S-Víetnam og yfir-
færa það til landa er státa af sterk-
um gjaldmiðli, en um það verður
ekki fjölyrt hér. Aftur á móti er á-
stæða til að fara nokkrum orðum um
þá bandarísku efnahagsaðstoð sem
mikilvægust er, þ. e. innflutning verzl-
unarvarnings. Hún fer fram á þann
hátt að ríkisstjórnin í S-Víetnam fær
110