Tímarit Máls og menningar - 01.06.1966, Blaðsíða 59

Skilyrði til jjulbreytilegra hajrannsókna
verið veitt til smíði rannsóknaskips. Smíðalýsingu er nú að verða lokið og
tilboða í smíði þess verður væntanlega leitað í sumar. Þá er unnið að undir-
búningi að smíði sérstaks síldarleitarskips þar sem einnig verður útbúnaður
til almennra hafrannsókna. Aðstaða til rannsókna mun að sjálfsögðu batna
stórlega með tilkomu þessara skipa, en ég álít að við þyrftum líka að hafa
til umráða lítið skip, ódýrt í rekstri, sem nota mætti til rannsókna innfjarða.
Þá er nauðsynlegt að stórauka fjárveitingu til hafrannsókna, einkum til
tækjakaupa og til greiðslu launa aukins mannafla.
Eru ekki laitnakjörin orðin sæmileg, eða hvað er að Jieitn að finna?
Launakjör raunvísindamanna sem annarra fræðimanna hér á landi eru
mjög léleg, og langtum lakari en tíðkast með flestum menningarþjóðum, enda
er ástandið þannig að háskólamenntaðir menn, sem hafa fyrir fjölskyldu að
sjá og starfa hjá ríkinu, neyðast til að verða sér úti um allskonar aukavinnu
til að geta séð sér og sínum farborða. Sumum er reyndar hyglað lítils háttar
með dulbúnum aukagreiðslum, nefndastörfum (í vinnutíma) eða öðru þess
háttar. Þá er það meira en lítið furðulegt, að í núverandi launalögum starfs-
manna ríkisins er ekkert tillit tekið til mismunandi menntunar háskólageng-
inna manna, heldur er þeim skipað í sama flokk, hvort sem þeir hafa B. Sc.
próf eða doktorspróf. Slíkt „jafnrétti“ mun afar fátítt meðal siðmenntaðra
]jjóða, ef ekki algert einsdæmi. Er það sannarlega ekki til þess fallið að ýta
undir efnilega námsmenn að afla sér sem fyllstrar menntunar erlendis eða
hvetja þá, sem lokið hafa æðri menntagráðum, til að setjast hér að.
Leyfi einhver sér að hefja máls á því að vísindamönnum í þessu landi verði
greidd laun, er séu sambærileg við það sem tíðkast erlendis, er óðara rekið
upp harmakvein: „Þjóðin er svo lítil og fátæk, það er hættulegt að hleypa
af stað kaupkröfuskriðu, menn eiga að sýna þegnskap“ o. s. frv. En mér
er spurn: Hefur þjóðin efni á að missa beztu fræðimenn sina úr landi og
sitja uppi með miðlungs- eða undirmálsmennina?
Meðal ráðamanna hjá flestum menningarþjóðum er það viðurkennd skoð-
un, að bezta fjárfesting þjóða sé æðri menntun. Reynslan hefur h'ka sýnt að
þar sem bezt er búið að vísindamönnum eru tækniframfarir mestar og lífs-
afkoma bezt. Allt hjal um að íslenzka þjóðin hafi ekki efni á að greiða nokkr-
um vísindamönnum sómasamleg laun er að mínu viti út í bláinn.
Hvað viltu láta gera, svo að star/skraftar vísindamanna fái sem bezt
notið sín?
153