Tímarit Máls og menningar - 01.12.1967, Blaðsíða 112

Timaril Máls ug menningar
dæmdnr í tukthús heldur í þúsuud króna
sekt til ríkissjóðs og skyldi varðhald í 45
daga koma í stað sektarinnar, ef hún væri
eigi greidd innan fjögurra vikna frá birt-
ingu dómsins. Hér er því vægast villandi
sagt frá og hvað sem unt jiað er, jiá er
nteð' öllu ástæðulaust að ráðast á héraðs-
dómarann, sem dæmdi eftir lögum, sem
alþingi hafði sett. Dómur Hæstaréttar
hyggðist hins vegar á því, að lögin bryti
í bága við prentfrelsisákvæði stjórnarskrár-
innar og bæri þess vegna að hafa j)au að
engu. Agreiningsatkvæði í Hæstarétti sýndi,
að um fullkomið álitamál var að ræða, og
munu þó flestir fagna því nú, að meiri-
hluti Hæstaréttar skyldi taka þá ákvörðun
sem hann gerði. Eðlilegt er, að skáldið
lýsi gremju sinni yfir þessari aðíör, en sú
gremja átti að beinast að Alþingi fyrir að
setja ranglát eða í bezta tilfelli hæpin
lagaákvæði en ekki að dóinara, sem vafa-
laust dæmdi eftir beztu vitund og á þess
ekki kost að verja hendur sínar. A sama
veg er skáldinu ekki til sæmdar árás hans
á fyrrv. sýslumann Gullbringu- og Kjósar-
sýslu, þó að hann embættisskyldu sam-
kvæmt þyrfti að kanna skattaframtöl
skáldsins. Til afsökunar þvílíkum skrifum
verður lítt annað sagt, en að misvitur var
Njáll.
Æskulýðshrcyfingar
Þessu úrvali lýkur með hugleiðingum um
hegðun œskumanna, en uppivöðslusemi
þeirra og uppreisn „gegn hegðunarreglum
valdhafanna“ er höfundi Reykjavíkurbréja
töluvert áhyggjuefni, og virðist hann taka
sárt til óvirtra valdhaja hvar sem er í
hciminum, jafnvel í Sovétríkjunum og gott
cj ekki í Kína. 1 þessu bréji, sem birtist
24. september í haust er líka að finna nýja
og nýstárlega sögulega skýringu á eðli
nazismans.
Æskumönnum hefur lengst af verið það
sameiginlegt að líta með litlu þolgæði á
athafnir sér eldri manna, og telja þeim
takast margt ótrúlega illa en umfram allt
vera óhæfilega seinir í snúningum. Þessi
órói æskumanna hefur ætíð verið fyrir
hendi og leiðir af sjálfu eðli æskunnar.
Þó er svo að sjá sem ókvrrð og órói verði
öðru hverju enn meira áberandi en ella.
Vafalítið lifuni við einmitt nú eitt slíkt
tímabil. Hvaðanæfa berast fregnir um að
æskumenn vilji fara sínar leiðir og lúti
lítt leiðbeiningum, hvað þá fyrirmælum
hinnar eldri kynslóðar. I einn stað sýnist
koma hvort litið er til austurs eða vesturs,
hvarvetna blasir svipað við.
I Kína er æskulýðnum óspart beitt í
hinni hatrömmu valdabaráttu á milli komm-
únistabroddanna. I Sovét-Rússlandi er
einkanlega áberandi uppreisn nokkurra
ungskálda gegn hegðunarreglum valdhaf-
anna og hinna rosknari listamanna, sem
fyrst og fremst hugsa um að njóta hylli
ráðamannanna. I Bandaríkjunum og Sví-
þjóð hafa menn miklar áhyggjur af eftir-
sókn all stórs hóps æskufólks í ýmiskonar
deyfilyf, sem áður en varir leiða í auðsæja
ófæru. Þarna er í raun og veru um að
ræða flótta frá staðreyndum í rammskekkt-
an hugarheim. I Bretlandi brýst svipað út
í annarleguni klæðaburði, blómaskreyt-
ingu og bjölluburði. Einnig þar í landi
er áróður fyrir notkun deyfilyfja, cn það
er vitni um heilbrigðan hugsunarhátt alls
fjöldans, að í sumum borgum fór æskufólk
í kröfugöngu til þess að mótmæla rýmkun
söluheimildar á slíkri ólyfjan. Þá er og
ekki nema gott um það að segja, að æsku-
lýður lýsi friðarást sinni. Mest er þá um
það vert, að þess sé gætt að verða ekki
verkfæri í höndum þeirra, sem heimta frið
af andstæðingum sínum, en vilja sjálfir
fara með ófrið og ofbeldi á hendur þeim,
er þeir hafa andúð á.
414