Tímarit Máls og menningar - 01.12.1970, Blaðsíða 80

Guðbergur Bergsson
Tvær stuttar sögur
Bctlarlim
Qu’un jour seulement je puisse mendier en
auto et rencontrer une ame compatissante.
Michaux.
Hver hefur ekki einhvern tíma á ævinni haft ríka samúð með betlaranum,
þessari hrjáðu veru, sem áður átti öruggt hæli í klökkva bókmenntanna, en
fylgir nú glaumi þjóðlífsins, eins og fuligildur horgari.
Stundum hef ég virt betlarann fyrir mér af forvitni, og reynt að rannsaka,
á hvaða stöðum er helzt að finna guðsþakkarmenn. Og ég hef þá komizt að
þeirri niðurstöðu, að athafnasvæði þeirra fer eftir því, hvar betlarinn hýr í
Evrópu. Aðrar heimsálfur eru mér ókunnar.
Á svæðinu í kringum Miðjarðarhafið hefur, eins og segir í hagskýrslum,
næstum engin hagþróun átt sér stað um langan aldur. Hinn sígildi, vanþróaði
betlari, eða þróunarbetlarinn, húkir einatt í skotum á kirkjutröppum í þeirri
veiku von, að þegar trúaðir hafi gert bæn sína opnist buddan þeirra, og eftir
að hafa lagt tíeyring í samskotabauk kirkjunnar, læði þeir einseyringi í lófa
hins umkomulausa.1
í Mið-Evrópu stendur betlarinn hins vegar við glæsidyr hressingarskálans,
eins og hann geri ráð fyrir, að eftir undirstöðumikla máltíð mildist hugur
átvaglsins og það láti af hendi rakna helmingsvirði þjórfjárins.
Norðurevrópski betlarinn gerir sér óljósa grein fyrir sviptiviðhorfi mat-
þegans, sem finnst, sökum samtvinnunar sannrar trúar og stefnu sósíaldemó-
krata, það vera hrein smekkleysa af betlaranum að minna á mat og maga,
einmitt þegar matþeginn er nýbúinn að borða og stendur á blístri með gubbið
í magaopinu.
Og á Norðurlöndum krefst matþeginn þess af betlaranum, að hann sýni
sjálfsbjargarviðleitni, að hann hafi eitthvað ærlegt fyrir stafni, hann til dæmis
létti fólki upp, gleðji, leiki á lítið hljóðfæri með bjöllum, dansi tarantellu,
reki upp spangól og brosi tannlausu, en ósköp hlýlegu brosi, en þröngvi eng-
1 Vegna hinnar öru þróunar síðustu ára er suðurlandabetlarinn að mestu hættur að
treysta kirkjunni, en eltir þess í stað háar konur í stórrósóttum kjólum.
270