Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Side 12

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Side 12
Tímarit Máls og menningar gagnslaus við pólitíska stefnumótun. Hugtökin ,vinstrihyggj a‘, ,framfarir‘, og ,frelsi‘ innihalda óteljandi mótsagnir og pólitískar deilur verða ekki til vegna samþykkis eða höfnunar á slíkum hugtökum. Þessvegna skulum við viðurkenna núverandi þjóðfélagsveruleika sem staðreynd og leita að grundvallarátökunum sem einkenna sögu samtímans í stað þess að hugsa upp auðskilið en árangurslítið hugtak um vinstrihyggju sem á við á öllum tímum. Þessi átök eru fyrst og fremst stéttaátök, og í annan stað pólitísk átök. Samt er hin pólitíska barátta ekki einfaldlega stétta- baráttan yfirfærð í átök á milli flokkanna. Svona er þetta, vegna þess að skipting í stéttir er ekki sú eina sem möguleg er, og þessi skipting verður þeim mun flóknari sem stéttirnar eru margskiptari samkvæmt þjóðerni eða lífsskoðun, auk þess verða pólitískar skiptingar innan stéttanna eftir því sem hver hópur tekur á sig sjálfstæðara form. Við þessar aðstœður getur hið pólitíska líf ekki endurspeglað stéttaátökin hreint og beint, heldur tjáir þau þvert á móti óbeint og óskýrt. Auk þess hefur þetta aldrei verið öðruvísi, því að annars hefðu öll átök verið leyst fyrir lifandi löngu. Þessvegna er fullyrðingin, að verkalýðsstéttinni sé það ævinlega fyrir heztu að tilheyra vinstriöflunum ekki endilega alltaf rétt. I fyrsta lagi er það ekki eiginleiki vinstriafla að framkvæma hagsmuna- mál manna á móti vilja þeirra, né heldur að þvinga þá til að þiggja vel- gerðir sem þeir æskja ekki. í öðru lagi er mögulegt að í vissu landi sé verkalýðsstéttin undir miklum áhrifum þjóðernisstefnu, samt sem áður fer vinstrihyggj a ekki að styðja þjóðerniskenndar kröfur; í öðrum löndum er verkalýðsstéttin rótfest í trúarlegar hefðir, en vissulega er vinstrihyggja veraldleg hreyfing. Jafnvel þær kröfur sem verkalýðsstétt setur fram, geta verið í mótsögn við kröfur vinstrihyggju. Til dæmis hafði enska verkalýðs- stéttin hag af nýlenduarðráni um langan tíma — en vinstrihyggj a er andvíg nýlendustefnu. Þetta er ástæðan til þess, að ekki er mögulegt að skilgreina vinstrihyggju með þeirri fullyrðingu, að hún sé tillitslaus og muni alltaf, hvað sem á geng- ur, styðja kröfur verkalýðsins, eða að hún sé alltaf á máli meirihlutans. Vinstrihyggja verður að skilgreinast á grundvelli viss hugarfars, en slík skilgreining heldur þeim möguleika opnum, að hún muni í mörgum tilfellum lenda í minnihluta. Jafnvel þótt í dag fyrirfinnist engir vinstrisinnar sem ekki eru samtvinnaðir baráttu verkalýðshreyfingarinnar, jafnvel þótt engar vinstri hugmyndir verði framkvæmdar óháð stéttaþj óðfélaginu, og jafnvel þótt vinstrihreyfing verði aðeins til fyrir tilstilli baráttu hinna kúguðu, þá 90
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.