Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Side 20

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Side 20
Tímarit Máls og menningar irnar neyðist að vísu til að veita hinum arðrændu og kúguðu úrbætur öðru hverju. En þegar það gerist þannig að þær haldi áfram eignum sinum, völd- um og valdaaðstöðu hafi það aðeins í för með sér annað tveggja: að úrbæt- urnar séu teknar aftur óðar en varir, eða jafnvel að „af umbótunum spretti andstæða þess sem frumkvöðlar þeirra væntu sér af þeim“. Naumast er unnt í einni setningu að lýsa betur hvernig hægfara umbætur verða til að styrkja ríkjandi þjóðfélagskerfi. Þó losað sé lítillega um fjötrana verða þeir þar fyrir ekki umflúnir. Og ef til vill mun meðákvörðunarréttur sá sem verkalýðsfélög eru nýlega farin að krefjast í kapítalískum fyrirtækjum enn á ný færa heim sanninn um þetta. AS vísu er meðákvörðun kjörinna fulltrúa launamanna hugsuð sem lýðræðislegt eftirlit í þeirra þágu. En það sem gerist er að um- boðsmenn launafólks komast nú í beina snertingu við „óhagganleika“ mark- aðslögmálanna, og þá gæti vel farið svo að þeir yrðu innbyrtir með húð og hári í stjórnkerfi auðhringanna. Víst er að ekkert getur komið í staðinn fyrir að steypa borgarastéttinni af stóli, svipta iðnrekendur, bankaeigendur og stór- jarðeigendur völdum og taka eignir þeirra bótalausu eignarnámi — a. m. k. væri engin slík málalausn, hversu góður sem ásetningur frumkvöðla hennar hefði verið, óhult fyrir hinni óútreiknanlega hugvitsömu aðlögunartækni sem er einkenni kapítalísks arðráns og kúgunar. En að blanda hugleiðingum um lengd mannsævinnar saman við kröfur um byltingu, sem ein megnar að rjúfa þennan vítahring, er engu að síður barna- legt og réttlætir auk þess hverskonar andbyltingarafstöðu, því þar með er allt mat á söguathurðum og söguþróun undirorpið geðþótta og óskhyggju. í alvöru talað: hvað mundi af því leiða ef við tækjum hinn öra forgengileik mannlegs lífs sem fullgild rök fyrir tafarlausri umbyltingu? Þá yrðu allar hugleiðingar sem tækju tillit til aðstæðna að víkja fyrir þeirri ósk að vita alla núlifandi menn búa við frelsi og hamingju. Af sömu ástæðu og krafizt væri tafarlausrar umbyltingar, án tillits til þess hvort skilyrði væru fyrir hendi, yrði einnig að krefjast þess að strax í kjölfar byltingarinnar fylgdi óheft frelsi og allsnægtir handa öllum. ÞaS þýðir hinsvegar að rök Graves gegn endurbótastefnunni mætti með jöfnum rétti færa fram gegn byltingunni sjálfri, eða nánar tiltekið gegn því valdakerfi, nauðsynlegu hverri byltingu, sem vissulega setur frelsinu skorður — og þeim mun þrengri skorður sem aðstaða byltingarinnar er erfiðari. Og þetta er nákvæmlega það sem fyrir anarkistum vakir. Þeir neita því sem kunnugt er að skilyrði þess að þjóðfélagið geti þróazt fram til kommún- isma — þess þróunarstigs þegar vald hefur verið algerlega afnumið — sé að 98
Side 1
Side 2
Side 3
Side 4
Side 5
Side 6
Side 7
Side 8
Side 9
Side 10
Side 11
Side 12
Side 13
Side 14
Side 15
Side 16
Side 17
Side 18
Side 19
Side 20
Side 21
Side 22
Side 23
Side 24
Side 25
Side 26
Side 27
Side 28
Side 29
Side 30
Side 31
Side 32
Side 33
Side 34
Side 35
Side 36
Side 37
Side 38
Side 39
Side 40
Side 41
Side 42
Side 43
Side 44
Side 45
Side 46
Side 47
Side 48
Side 49
Side 50
Side 51
Side 52
Side 53
Side 54
Side 55
Side 56
Side 57
Side 58
Side 59
Side 60
Side 61
Side 62
Side 63
Side 64
Side 65
Side 66
Side 67
Side 68
Side 69
Side 70
Side 71
Side 72
Side 73
Side 74
Side 75
Side 76
Side 77
Side 78
Side 79
Side 80
Side 81
Side 82
Side 83
Side 84
Side 85
Side 86
Side 87
Side 88
Side 89
Side 90
Side 91
Side 92
Side 93
Side 94
Side 95
Side 96
Side 97
Side 98
Side 99
Side 100
Side 101
Side 102
Side 103
Side 104
Side 105
Side 106
Side 107
Side 108
Side 109
Side 110
Side 111
Side 112
Side 113
Side 114
Side 115
Side 116
Side 117
Side 118
Side 119
Side 120
Side 121
Side 122
Side 123
Side 124
Side 125
Side 126
Side 127
Side 128
Side 129
Side 130
Side 131
Side 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direkte link

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.