Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Page 20

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Page 20
Tímarit Máls og menningar irnar neyðist að vísu til að veita hinum arðrændu og kúguðu úrbætur öðru hverju. En þegar það gerist þannig að þær haldi áfram eignum sinum, völd- um og valdaaðstöðu hafi það aðeins í för með sér annað tveggja: að úrbæt- urnar séu teknar aftur óðar en varir, eða jafnvel að „af umbótunum spretti andstæða þess sem frumkvöðlar þeirra væntu sér af þeim“. Naumast er unnt í einni setningu að lýsa betur hvernig hægfara umbætur verða til að styrkja ríkjandi þjóðfélagskerfi. Þó losað sé lítillega um fjötrana verða þeir þar fyrir ekki umflúnir. Og ef til vill mun meðákvörðunarréttur sá sem verkalýðsfélög eru nýlega farin að krefjast í kapítalískum fyrirtækjum enn á ný færa heim sanninn um þetta. AS vísu er meðákvörðun kjörinna fulltrúa launamanna hugsuð sem lýðræðislegt eftirlit í þeirra þágu. En það sem gerist er að um- boðsmenn launafólks komast nú í beina snertingu við „óhagganleika“ mark- aðslögmálanna, og þá gæti vel farið svo að þeir yrðu innbyrtir með húð og hári í stjórnkerfi auðhringanna. Víst er að ekkert getur komið í staðinn fyrir að steypa borgarastéttinni af stóli, svipta iðnrekendur, bankaeigendur og stór- jarðeigendur völdum og taka eignir þeirra bótalausu eignarnámi — a. m. k. væri engin slík málalausn, hversu góður sem ásetningur frumkvöðla hennar hefði verið, óhult fyrir hinni óútreiknanlega hugvitsömu aðlögunartækni sem er einkenni kapítalísks arðráns og kúgunar. En að blanda hugleiðingum um lengd mannsævinnar saman við kröfur um byltingu, sem ein megnar að rjúfa þennan vítahring, er engu að síður barna- legt og réttlætir auk þess hverskonar andbyltingarafstöðu, því þar með er allt mat á söguathurðum og söguþróun undirorpið geðþótta og óskhyggju. í alvöru talað: hvað mundi af því leiða ef við tækjum hinn öra forgengileik mannlegs lífs sem fullgild rök fyrir tafarlausri umbyltingu? Þá yrðu allar hugleiðingar sem tækju tillit til aðstæðna að víkja fyrir þeirri ósk að vita alla núlifandi menn búa við frelsi og hamingju. Af sömu ástæðu og krafizt væri tafarlausrar umbyltingar, án tillits til þess hvort skilyrði væru fyrir hendi, yrði einnig að krefjast þess að strax í kjölfar byltingarinnar fylgdi óheft frelsi og allsnægtir handa öllum. ÞaS þýðir hinsvegar að rök Graves gegn endurbótastefnunni mætti með jöfnum rétti færa fram gegn byltingunni sjálfri, eða nánar tiltekið gegn því valdakerfi, nauðsynlegu hverri byltingu, sem vissulega setur frelsinu skorður — og þeim mun þrengri skorður sem aðstaða byltingarinnar er erfiðari. Og þetta er nákvæmlega það sem fyrir anarkistum vakir. Þeir neita því sem kunnugt er að skilyrði þess að þjóðfélagið geti þróazt fram til kommún- isma — þess þróunarstigs þegar vald hefur verið algerlega afnumið — sé að 98
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.