Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Blaðsíða 23

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Blaðsíða 23
Um byltingaróþreyju horfinu til framleiðsluskipulags og skiptingar gæða í þjóðfélagi sem hefur hrundið af sér oki kapítalismans. En krafan um tafarlaust afnám ríkisvaldsins, sem felur í sér að alræði öreiganna er hafnað, bregður einnig skýru Ijósi á eðli anarkismans almennt, í öðrum og ólíkum samböndum. Á sama hátt og anarkistar eru á móti ríkisvaldi skilyrðislaust — án tillits til tíma eða aðstæðna —, þá eru þeir alltaf og ævinlega mótfallnir því að nálgast markmið sín eftir óbeinum leið- um, með aðferðum sem ekki eru í sjálfum sér uppfylling þess sem keppt er að. Þeim finnst það vera sjálfsagt mál að það dýrmœtasta — sem að þeirra dómi er réttilega frelsi einstaklingsins — skuli einnig alltaf koma jyrst, enda eru þeir í sífellu að reyna að stíga annað, þriðja eða síðasta skrefið á undan fyrsta skrefinu, sem er nauðsynleg forsenda hinna. Þeir kjósa að leiða hjá sér hugsanlega erfiðleika við framkvæmd áforma sinna. Þeir hafna öllum leiðum sem færa þá ekki nema óbeint nær settu marki og þykir fánýtt að reyna að þróa skilyrði þess að unnt verði síðar meir að ná markmiðum þeirra; það verður allt að gerast í nœstu andrá. Vert er að athuga hvernig á þessu stendur. Sambandið á milli hugsunar og veruleika, á milli dómgreindar og þess sem um er dæmt hefur að sjálfsögðu brenglazt þarna. Og vissulega mætti auðkenna afstöðuna með orðunum „þekkingarskortur", „grunnur skilningur á starfsemi þjóðfélagsins“, „kunn- áttuleysi í vísindalegum vinnubrögðum“ o. þ. u. 1. Þeir sem telja að ofan- greind lýsing hrökkvi til skýringar geta bent á æpandi viðvaningsbraginn á heimspeki Proudhons, hið kynlega samansóp mótsagnakenndra þanka- brota í ritum Bakúníns, dæmalausa flatneskjuna í úníversalheimspeki Kro- potkins, í söguskilningi hans og siðfræði. En ef farið er að huga að því hvers kyns þær hvatir eru sem þekkingarskortur þessi leysir úr læðingi, rekst maður á alveg sérstaka tegund óskhyggjuhugmynda, sem gjarnan orka eins og vímulyf á hyltingarsinna, nema kröftugt meðal komi á móti. Og þessi vinstri óskhyggja, þetta ópíum fyrir sósíalista, sem miklar í þeirra augum áhrifamátt eigin gerða og villir þeim svo sjónir að þeim finnst þeir vera að snöggflýta þróun mannkynssögunnar, — þetta er það sem ég hef kallað byltingaróþreyju. Það er ekki að ófyrirsynju að orðið ópíum er notað hér. Það minnir á „ópíum fólksins” — trúarbrögðin — og því er ætlað að minna á það. í orðunum sem tilfærð voru eftir Jean Grave og Cohn-Bendit bræðrunum hér að framan má greinilega kenna örvæntinguna vegna endanleika mannlegs lífs og sjálfsblekkinguna sem mögnuð er upp til varnar gegn henni. Jafn 101
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.