Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Qupperneq 57

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Qupperneq 57
Árni Björnsson Um íslenzka þjóðhætti Hugtakið þjóðfræði er æði vítt og sá hluti hennar, sem við nefnum þjóð- hætti, samsvarar nokkurnveginn því, sem á alþjóðamáli er kallað etnólógía eða etnógrafía, á þýzku Volkskunde. Mörkin milli hennar og þess, sem nefnt er folklore, eru eðlilega ekki alltaf glögg, því að hvað bindur annað; og hér á íslandi eru þessir hlutir enn meir samtengdir en víða annarsstaðar, þar sem varla eru nema fáein ár, síðan tekið var yfirleitt að bera sér í munn orð eins og þjóðfræði, þjóðháttafræði, þjóðsagnafræði og þjóðtrúarfræði, og sízt að menn gerðu nokkurn skýran greinarmun á þeim hugtökum. Sem dæmi skal nefnt, að jafnvel í orðabók Menningarsjóðs frá árinu 1963 er orðið þjóðfræði í merkingunni etnólógía skýrt sem „sú fræðigrein, sem fæst við menningu þjóða (einkum frumstæðra)“, og þjóðhættir er skýrt sem „siðir og venjur þjóðarinnar (fornir)“. Þjóðháttafræði er þar ekki til. Áðurnefndar skýringar eru að vísu ekkert fráleitar, einkum þar sem al- þjóðaorðin etnólógía og etnógrafía hafa sjálf ekki skýrt afmarkaða merk- ingu og raunar mismunandi eftir tungumálum. En óhætt er þó að segja, að þjóðháttafræði á íslandi fæst ekki endilega við frumstætt þjóðfélag né heldur eldforna siði og venjur einvörðungu. Það má raunar segja, að svonefndri þjóðháttafræði sé fátt mannlegt óvið- komandi. Hún fjallar í fáum orðum sagt um lifnaðarhætti manna og lífs- venjur: mat og drykk, matargerð og matmálstíma, klæðaburð, — saga fata- tízkunnar tilheyrir þjóðháttum —, vinnubrögð, verkfæri, dagamun, tóm- stundaiðju, leiki og skemmtanir, hátíðahald, alþýðlegar veðurspár og læknis- aðferðir, hjátrú hverskonar og kreddur, svo að eitthvað sé nefnt. Jafnvel ástamál manna og kynhegðun geta fallið undir þessa grein, og þá vitanlega flest, sem snertir brúðkaup og festarmál. Þjóðhættir eru því ekki endilega eitthvað löngu liðið, heldur alveg ein9 það, sem sífellt er að gerast í kringum okkur og úreldast á öld hraðans. í sjálfu sér er jafnmikil ástæða til að viða að sér heimildum um óskráðar sið- venjur nútímans og fortíðarinnar. En aðeins vegna þess, hversu alltof seint 135
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.