Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Síða 59

Tímarit Máls og menningar - 01.11.1971, Síða 59
Um íslenzka þjóðhœtti þegar frá líöur, þótt þeim þyki einatt sem þesskonar fræði verði einna sízt látin í askana, meðan þau eru enn í fersku minni. En ef við víkjum t. d. að list 20. aldarinnar, kvikmyndalistinni, eða sviðsetningu leikrita, sem gerast eiga á horfnum tíma, þá er kunnara en upp þurfi að telja, hversu menn renna einatt átakanlega blint í sjóinn í þeim efnum. Ekki hara af óvandvirkni, heldur þekkingarleysi og skorti á tiltækum heimildum. Hver mundi t. d. ekki fagna því, ef til væru smásmugulegar þjóðháttalýsingar frá dögum Galdra- Lofts eða Marðar Valgarðssonar? Það er ekki auðgjört að meta sinn eigin samtíma, og við vitum ekki með vissu, hversu vel hann varðveitist fyrir komandi kynslóðir í öllu því prentaða máli, sem út er gefið, segulböndum, ljósmyndum og kvikmyndum. Sjálfsagt verður auðveldara að vinna úr þessu efni einhverja samfellda mvnd en þegar ekkert slíkt er við að styðjast, eins og lengst af hefur verið. En samt gæti sú mvnd orðið ærið villandi, ef ekki hefur heinlínis verið safnað efni með forsiá og af ásettu ráði. Ef við ætluðum til dæmis að lýsa einhverjum stórum vinnustað eftir slíkum gögnum. þ. á m. vinnubrögðum og aðbúnaði starfsfólks. há gæti myndin orðið allólík eftir því, hvort farið væri eftir stjórnarhlaði eða stjórnarand- stöðublaði. málgagni atvinnurekanda eða launþega. Sömuleiðis gæti revnzt varasamt að fara í lýsingu verkfæris eða heimilistækis eftir gömlum aug- Ivsingum eða útlistunum í sölupésum fyrirtækja, því að þar er aldrei getið um annað en hina jákvæðu hlið. — Og þannig er það í rauninni einnig um ritaðar heimildir frá fyrri öldum, sem reynt er að draga ályktanir af. Við vitum ekki með vissu, hvað af því er óafvitandi áróður eða a. m. k. nöldur og kvartanir, sem stundum geta átt sér persónulegar sálrænar orsakir. Klaufskur maður skellir kannski skuldinni á verkfærið fremur en sjálfan sig, en sé hann penna- fær. getur lýsing hans orðið mönnum síðari tíma að einskonar trúaratriði um þetta tiltekna áhald. Á öðru er þó ekki unnt að byggja, fyrr en skipuleg þjóðháttasöfnun hefst. En slík söfnun er ekki gömul í hettunni hér á landi. Hið fyrsta af slíku tagi, sem það nafn er gefandi, er alveg samferða þjóð- sagnasöfnuninni: þ. e. hin alkunna Áskorun fornleifanefndarinnar í Kaup- mannahöfn árið 1817 til embættismanna á íslandi, þar sem m. a. er beðið „um sögusagnir meðal almúgans um fommenn, merkileg pláss, fornan átrún- að eður hjátrú á ýmsum hlutum, sérlega viðburði osfrv.“ — Heldur lítill afrakstur varð þó af þessari umleitan. Þá kemur, varðandi fyrirhugaða íslandslýsingu Hins íslenzka bókmennta- félags, spurningalisti til allra presta á landinu árið 1839. En í 58. grein er um 137
Síða 1
Síða 2
Síða 3
Síða 4
Síða 5
Síða 6
Síða 7
Síða 8
Síða 9
Síða 10
Síða 11
Síða 12
Síða 13
Síða 14
Síða 15
Síða 16
Síða 17
Síða 18
Síða 19
Síða 20
Síða 21
Síða 22
Síða 23
Síða 24
Síða 25
Síða 26
Síða 27
Síða 28
Síða 29
Síða 30
Síða 31
Síða 32
Síða 33
Síða 34
Síða 35
Síða 36
Síða 37
Síða 38
Síða 39
Síða 40
Síða 41
Síða 42
Síða 43
Síða 44
Síða 45
Síða 46
Síða 47
Síða 48
Síða 49
Síða 50
Síða 51
Síða 52
Síða 53
Síða 54
Síða 55
Síða 56
Síða 57
Síða 58
Síða 59
Síða 60
Síða 61
Síða 62
Síða 63
Síða 64
Síða 65
Síða 66
Síða 67
Síða 68
Síða 69
Síða 70
Síða 71
Síða 72
Síða 73
Síða 74
Síða 75
Síða 76
Síða 77
Síða 78
Síða 79
Síða 80
Síða 81
Síða 82
Síða 83
Síða 84
Síða 85
Síða 86
Síða 87
Síða 88
Síða 89
Síða 90
Síða 91
Síða 92
Síða 93
Síða 94
Síða 95
Síða 96
Síða 97
Síða 98
Síða 99
Síða 100
Síða 101
Síða 102
Síða 103
Síða 104
Síða 105
Síða 106
Síða 107
Síða 108
Síða 109
Síða 110
Síða 111
Síða 112
Síða 113
Síða 114
Síða 115
Síða 116
Síða 117
Síða 118
Síða 119
Síða 120
Síða 121
Síða 122
Síða 123
Síða 124
Síða 125
Síða 126
Síða 127
Síða 128
Síða 129
Síða 130
Síða 131
Síða 132

x

Tímarit Máls og menningar

Beinleiðis leinki

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.