Tímarit Máls og menningar - 01.06.1981, Blaðsíða 14

Tímarit Má/s og menningar
séu þau ekki notuð í fullri alvöru og af skilningi á flóknum en um leið
einföldum merkingum þeirra — þ. e. séu þau ekki notuð fullkomlega rétt — þá
verða þau lágkúruleg og innantóm. Það er aðalsmerki Snorra sem skálds að hann
hefur hvergi hopað frá hinni eilífu glímu við orðin, hann hefur tekið hlutverk
sitt sem skáld af dýpstu alvöru, hann hefur aldrei látið sér nægja ódýrar lausnir.
Ljóð hans eru skýr vitnisburður um þá þrotlausu baráttu við tungumálið sem
góður skáldskapur ævinlega er.
Þó að ljóðin i fyrstu bók Snorra Hjartarsonar séu engan veginn bundin við
persónu hans sjálfs, eins og hér hefur verið rakið, eru þau engu að stður í vissum
skilningi innhverf, þar sem þau skortir yfirleitt beina tilvísun til félagslegs
veruleika. Þau fjalla um þrá, draum og endurlausn á næsta persónulegu stigi.
Það er fýrst í seinustu kvæðum bókarinnar, einkum í hinu magnþrungna Það
kallar þrá sem Snorri staðfestir að það sé ekki til nein persónuleg endurlausn
heldur sé hún fólgin í því að gefa sig sjálfan dýrð og valdi lífsins og hverfa
inn í nýar þrár
og inn í bjargið þar sem hjarta heimsins slær
Þessar yfirlýsingar staðfestast i annarri ljóðabók Snorra, Á Gnitaheiði, 1952. Þar
verður miklu meira vart við bein áhrif atburða liðandi stundar og þar yrkir
Snorri eitt af stnum mestu ljóðum, / Eyvindarkofaveri, sem útfærir og staðfestir
þá afstöðu sem birtist i Það kallar þrá. Við fáum ekki flúið á vit draums og
minninga og fegurðar öræfanna, því að
frelsið er falið þar
sem fólkið berst
En þótt ógnvekjandi atburðir líðandi stundar knúðu skáldið Snorra til
andsvara yrkir hann samt aldrei um þá beint eða berum orðum. Hann notar
áfram sömu aðferð, að fjarlægja yrkisefni sin, skýla þeim bak við myndir náttúru
og sögu. Þannig er með hin máttugu kvæði sem Snorri yrkir með inngöngu
íslands í Atlantshafsbandalagið og bandaríska hersetu hér að bakgrunni. Hamlet
byggir á persónu og leikriti Shakespeares og vísar raunar hvergi út fyrir þann
ramma, en samsvaranirnar við stöðu Islendinga gagnvart erlendu valdi og
innlendri spillingu voru öllum ljósar. Á svipaðan hátt notar Snorri Krist sem
táknmynd frelsis Islands í kvæðinu I garðinum, en þar eru vísanir til sögu
landsins og aðstæðna mjög skýrar. Til þess að lýsa viðbrögðum sínum við
132