Tímarit Máls og menningar - 01.06.1981, Side 41

Maðurinn sem varð fyrir ðláni
unum, og hann ákvað að hugsa örlítið um hana, eins og til að afgreiða eða
losna við hana.
Maðurinn hafði nú verið ótruflaður af heiminum í nokkur ár, eftir að
hvorki sálfræðingar, félags- eða afbrotafræðingar höfðu komist að niður-
stöðu um, hvort hann væri geðveikur og ætti þess vegna heima á
geðveikrahæli. Það eina sem fræðingarnir vissu með sanni var, að
maðurinn hafði framið tvö afbrot, og samkvæmt því var hann síafbrota-
maður. Maðurinn var þess vegna sambland af geðveikum manni og
afbrotamanni. Úrslitin urðu þau að maðurinn dvaldi áfram á vinnuhæl-
inu. Sérfræðingarnir álitu, að ef maðurinn stundaði störf sín reglulega og
tæki sér ekki óeðlilega marga veikindadaga, þá væri hann í raun réttri
eðlilegur og heill heilsu, bæði andlega og líkamlega.
Aðeins heilbrigður maður hlýðir sinni vinnuskyldu, sögðu þeir.
Maðurinn lá ekki óeðlilega oft í rúminu. Þvert á móti forðaðist hann
að liggja, til að flýja hugsanir um konuna. En innan skamms var auðsætt
að konan sótti á huga hans, jafnvel þótt hann böðlaðist í steinsteypunni.
I huganum fegraði maðurinn andlit konunnar og jók á unað líkamans, en
hann girntist hann ekki, heldur var hugsunin sefandi og veitti þann
andlega frið og fullnægingu sem ástin ein getur annars veitt.
Flón var ég, hugsaði maðurinn. Áður þótti mér hinn vélræni þáttur
ástarinnar skipta höfuðmáli, athöfnin sjálf, en nú veit ég að andlegi
þátturinn, hinn huglægi, er miklu auðugri. En þó veitir hinn andlegi
þáttur einn ekki þá líkamlegu hvíld, sem hugurinn þarfnast, ef hann á að
geta varðveitt orku sina og andlega hreysti.
Manninum fannst hugsunin vera einhver kynleg mótsögn, en hann
kunni nú hverri mótsögn vel, meðan hann dvaldi í fangelsinu. Það að
hann var frjáls í fyrsta sinn og naut óhefts innra frelsis í fangelsinu, var
einnig einkennileg fjarstæða, af því hann var þar ófrjáls. Samt var mót-
sögnin staðreynd, og staðreyndirnar skipta höfuðmáli
Maðurinn reyndi nú að festa sér konuna vel í minni, en hún deyfðist þá
smám saman í huga honum, og í sama mæli skýrðist fyrir honum
ljósmynd af henni; ljósmyndin skýrðist eftir því sem dvölin lengdist og
hugsanir um konuna dofnuðu. Að síðustu hvarf konan í þoku og
maðurinn reyndi að fanga hana í huganum. En myndin stóð ljóslifandi
159