Tímarit Máls og menningar - 01.06.1981, Síða 18

Tímarit Máls og menningar
frjórrar gleði“. Það gerði hann á stundum áður fyrr með beinni skírskotun en
verið hefur nú um skeið og þess hafa sumir saknað við lestur seinni ljóða hans.
En mikil grunnfærni væri að halda að skáldið væri hætt að „kenna til í stormum
sinna tíða“. Eg er fyrir mitt leyti sannfærður um að sitthvað fleira en einka-
reynsla þess veldur því að í síðustu bók sinni segir Snorri að hugur sinn sé
„einatt hlaðinn haustgráum skýum og þungum“. Eða af hvaða rót er runninn
treginn yfir hinni glötuðu paradís í ljóðinu Utlaganum eða kvöl og angist hins
hryllilega náttstaðar sem ferðamaðurinn forðar sér frá „út á veginn til Jeríkó“ í
samnefndu kvæði? Getur ekki verið að þessi ljóð eigi sér beinna tilefni en liggur
í augum uppi vegna þess sem gerst hefur á okkar dögum?
Þess eru mörg dæmi að skáld hafi á efri árum ort heilar ljóðabækur sem að
efni til eru eins og yfirlit fyrri ljóða og fela í sér hugmyndaheim þeirra. Skáldið
leikur þar að nýju á gamla strengi, semur tilbrigði við gömul lög. Mér finnst
þetta að mörgu leyti eiga við um bók Snorra Hjartarsonar, Hauströkkriðyfir mér.
Eigi ég að fara um heim þeirrar bókar almennum orðum, verð ég aftur að
minna á þann rómantíska hugmyndaheim sem Snorra er eiginlegast að dvelja í.
Það er fegurð hans, friður og yndi sem skáldið óskar mönnunum að mega búa
við þrátt fyrir vonbrigðin sem víxlspor þeirra valda. Og töfrar ljóðanna eru m. a.
fólgnir í því að í deiglu skáldlegrar skynjunar umbreytist hvert ytra tilefni, öll
raunsæ veraldar- og mannfélagssýn skáldsins, með svo listrænum hætti yfir í
myndmál þessa hugmyndaheims að hvergi verður lengur greint milli efnis og
forms, milli innri og ytri veruleika. A þessari list, þessum samruna hins raunsæja
og rómantíska, hefur Snorri með árunum náð slíkum tökum að heita má
ógerningur að tala um einstök ljóð hans. Hann er búinn að fela alla enda svo
vandlega að ekkert verður rakið upp. Sú staðreynd sýnir öðru betur, hvílíkur
„hagsmiður bragar“ hann er, að ljóð hans sanna sig þannig sjálf, ein og óstudd.
Hann veit að pólitísk og félagsleg vitund getur blásið að glóðum skáldskapar, en
jafn sannfærður er hann um að pólitískar upphrópanir og fullyrðingar eru ekki
skáldskapur einar sér. Þær þurfa ummyndunar við til þess að svo megi verða og
heitt geð sem atburðir líðandi stundar láta ekki í friði verður hvert skáld að
sveigja miskunnarlaust undir kröfur listrænnar efnismeðferðar. Hver sem
kveikjan hefur verið að ljóðum Snorra, hefur skáldleg skynjun hans og fast-
heldni við þessa kröfu hafið þau nógu hátt yfir fyrsta áfangann á leið þeirra til
lesandans til þess að strjúka af þeim allan hversdagssvip og með timanum hefur
skáldið æ oftar kosið að dylja beint tilefni þeirra svo að það truflaði hann ekki.
Lattf og stjömur var nýr áfangi í skáldskap Snorra og Hauströkkriðyfir mér er
eins eðlilegt framhald þeirrar bókar og mest má verða. Yrkisefnin eru svipuð og
136