Tímarit Máls og menningar - 01.06.1981, Blaðsíða 107

Þjóðarmorð í El Salvador
stjórnvalda Bandaríkjanna sem hafa litið á E1 Salvador sem lykilríki innan
Mið-Ameríku. Herforingjastjórnir þessa tímabils hafa farið sínu fram með
kúgun og ofbeldi og án nokkurs tillits til pólitískra, félagslegra, menningarlegra
og trúarlegra réttinda þjóðarinnar.
Richard Arellano, starfsmaður í bandaríska utanríkisráðuneytinu sem fer með
mál Rómönsku Ameríku lýsti E1 Salvador þannig í skýrslu fyrir þingnefnd 1977:
Mjög lítill hundraðshlud íbúanna ræður mestum hluta landsins og afar þröngur
hringur yfirstéttarfjölskyldna hefur mestallt vald í sínum höndum. Lífsskilyrði stórs
hluta þjóðarinnar eru óbærileg. . . .Þessu kerfi hefur verið haldið uppi af röð herfor-
ingjastjórna sem styðja hinn auðuga valdahóp. Margt fólk hefur þvi komist á þá
skoðun að enginn kostur sé á breytingum innan núverandi pólitiskrar skipanar.
Saga E1 Salvador er saga hetjulegrar baráttu þjóðarinnar gegn þessum harð-
stjórum. Vopnuð frelsisbarátta hófst upp úr 1970 og hefur breiðst út meðal
flestra stétta þjóðfélagsins. Hluti hersins gerði uppreisn 15. október 1979 og
steypd frá völdum síðasta harðstjóra, Romero hershöfðingja. Þessir uppreisnar-
menn tóku upp samstarf við viss borgaraleg stjórnmálaöfl og reyndu að hefja
ýmsar grundvallarumbætur sem gátu orðið upphaf víðtækrar þróunar og end-
urreisnar. Tveimur mánuðum eftir valdaránið tóku þessir hópar að draga sig út
úr samstarfi við hina nýju herforingjastjórn eftir að ljóst varð að ráðandi öfl i her
og yfirstétt vildu ekki stuðla að þessum umbótum. Flestir þessara manna gengu
í hinar vopnuðu baráttusveitir, sigur þeirra virtist nú eini kosturinn til að koma
breytingum á. I vitnaleiðslum fyrir dómstólnum kom glöggt fram að allir aðrir
möguleikar í E1 Salvador hafa verið reyndir til þrautar. Ríkisstjórnir Bandaríkj-
anna hafa séð hverri herforingjastjórninni á fætur annarri fyrir ógrynni vopna og
lögreglutækja og herstöð Bandaríkjamanna í Panama hefur verið helsta þjálf-
unarstöð salvadorsks hers og öryggissveita. Bandaríkjastjórn getur ekki réttlætt
íhlutun sína með því að alþýðuhreyfmgin njóti stuðnings erlendis frá, hin
síðarnefnda hefur siðferðilegan og lagalegan rétt til að þiggja hvers konar
aðstoð, hvaðan sem hún býðst. Aðstoð Bandaríkjanna við ógnarstjórnir her-
foringja var hafin áratugum fyrr en nokkrar vopnaðar byltingarsveitir fyrir-
fundust í landinu.
VI. Úrskurður dómstólsins
Á grundvelli allra þeirra gagna sem lögð voru fram úrskurðaði dómstóllinn
eftirfarandi:
225