Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Page 16

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Page 16
Tímarit Máls og menningar leikhúsi getur einhver kraftur brotist skyndilega fram, líkt og fyrir tilviljun, og hver hugmyndin annarri betri hrannast upp með eldingarhraða. En slíkt lán er sjaldséð og það liggur í augum uppi að leyfi skipulagið ekki nema þriggja vikna æfingar á hverri sýningu kemur það niður á öllum þáttum sýningarinnar. Þá er ekki hægt að gera listrænar tilraunir eða taka einhverja áhættu sem máli skipti. Leikarinn og leikstjórinn verða að skila vörunni á tilsettum tíma, annars verða þeir reknir. Auðvitað er hægt að fara illa með tímann og eyða mánuðum í tilgangslaust málæði og æfingar sem ekki skila neinum árangri. Eg hef séð Shakespeare-sýningar í Rússlandi sem höfðu verið undirbúnar með umræðum og rannsóknum í tvö ár en voru þó á engan hátt betri eða frumlegri en það sem nýstofnaður leikflokkur getur hróflað upp á fáeinum vikum. Ég hitti þar einnig leikara sem æfði hlutverk Hamlets í sjö ár en fékk þó aldrei að leika það sökum þess að leikstjórinn dó áður en kom að frumsýningu. Á hinn bóginn er staðreynd að rússnesk- ar sýningar sem hafa verið æfðar árum saman eins og í leikhúsi Stanislav- skýs komast á það stig sem við látum okkur nægja að dreyma um. Berliner Ensemble, leikhús Brechts, notar tímann einnig vel; þar er hver ný sýning æfð í u. þ. b. ár og nú getur leikhúsið sýnt fjölmargar frábærar sýningar hvenær sem er — fyrir fullu húsi. Jafnvel frá hákapítalísku sjónarmiði er leikhúsrekstur sem þessi mun skynsamlegri en sá sem viðgengst þar sem leikhúsin eru í höndum einkaaðila og algengt er að rándýrar sýningar kolfalli. Á Broadway og í London eru sýningar sem falla miklu fleiri en þær sem ganga og skila gróða, en beinharðar tölur virðast samt ekki nægja til að grafa undan trú manna á þetta fyrirkomulag. Listrænar afleiðingar þessa ástands eru alvarlegar. Skipulagið er mis- kunnarlaust, lífsbaráttan hörð og menn verða að vera tilbúnir til að beita sjálfa sig og aðra harðneskju, ætli þeir að fleyta sér áfram. Á Broadway verður hver einasti listamaður, hvort sem hann er leikari, tónlistarmaður, leikmyndateiknari eða ljósamaður, að eiga umboðsmann sem gætir hags- muna hans því að þarna eru menn látlaust í hættu. Manni þætti ekki óeðli- legt að þetta ástand fæddi af sér andrúmsloft ótta og öryggisleysis, en reyndin er sú að á Broadway ríkir hástemmd glaðværð með yfirmáta til- finningasemi og vinsemd á alla bóga og er það bein afleiðing af þeirri stöðugu spennu sem menn búa við. Oneitanlega ber þessi yfirborðslega og hrjúfa framkoma vott um skort á tilfinninganæmi og maður finnur sjaldan það hávaðalausa öryggi sem er forsenda þess að þora að tjá sig af einlægni. Á Broadway eru menn ófeimnir við að tjá sig hispurslaust en það á ekkert skylt við það næma gagnkvæma trúnaðartraust sem skapast af langri við- kynningu og náinni samvinnu. Bandarískir leikarar öfunda breska leikara af þessum sérstaka næmleika og þess vegna reyna þeir oft að temja sér 382
Page 1
Page 2
Page 3
Page 4
Page 5
Page 6
Page 7
Page 8
Page 9
Page 10
Page 11
Page 12
Page 13
Page 14
Page 15
Page 16
Page 17
Page 18
Page 19
Page 20
Page 21
Page 22
Page 23
Page 24
Page 25
Page 26
Page 27
Page 28
Page 29
Page 30
Page 31
Page 32
Page 33
Page 34
Page 35
Page 36
Page 37
Page 38
Page 39
Page 40
Page 41
Page 42
Page 43
Page 44
Page 45
Page 46
Page 47
Page 48
Page 49
Page 50
Page 51
Page 52
Page 53
Page 54
Page 55
Page 56
Page 57
Page 58
Page 59
Page 60
Page 61
Page 62
Page 63
Page 64
Page 65
Page 66
Page 67
Page 68
Page 69
Page 70
Page 71
Page 72
Page 73
Page 74
Page 75
Page 76
Page 77
Page 78
Page 79
Page 80
Page 81
Page 82
Page 83
Page 84
Page 85
Page 86
Page 87
Page 88
Page 89
Page 90
Page 91
Page 92
Page 93
Page 94
Page 95
Page 96
Page 97
Page 98
Page 99
Page 100
Page 101
Page 102
Page 103
Page 104
Page 105
Page 106
Page 107
Page 108
Page 109
Page 110
Page 111
Page 112
Page 113
Page 114
Page 115
Page 116
Page 117
Page 118
Page 119
Page 120
Page 121
Page 122
Page 123
Page 124
Page 125
Page 126
Page 127
Page 128
Page 129
Page 130
Page 131
Page 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.