Tímarit Máls og menningar


Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Qupperneq 117

Tímarit Máls og menningar - 01.09.1982, Qupperneq 117
báðir eru ánægðir með skiptin. Þannig er haldið áfram uns það ástand hefur skapast að enginn vill skipta á neinu fyrir það sem í boði er. Þetta þýðir auðvitað að komin er upp staða þar sem ekki er mögulegt að skipta á vörum þannig að allir séu ánægðari en þeir væru án skiptanna. Þetta er sú staða sem nefnist Pareto-kjörstaða eftir ítölskum hagfræðingi. Pareto lagði mikla áherslu á að þótt auðvitað væri hægt að gleðja Jón með því að taka vörur frá Siggu og gefa Jóni, þá væri ekki hægt að segja hvort velferð heildarinnar ykist við þetta, vegna þess að það er einfaldlega ekki hægt að bera saman velferðaraukningu Jóns og vel- ferðarminnkun Siggu. Þetta hefur alla tíð verið mikilvægt atriði í kenningum frjálshyggjumanna eins og von Hayeks, Friedmans og slíkra manna. Það er ekki hægt að meta á hlutlægan hátt hvort velferð eykst þegar tekið er af þeim ríku og gefið til hinna fátæku. Það sem meira er: þeir sem þykjast geta ákvarðað slíkt eru að setja sínar einkaskoðanir ofar frelsi einstaklinganna; þeir eru að stíga fyrsta skrefið í átt til alræðisríkisins þar sem Stóri bróðir veit best um þarfir allra og sér fyrir öllum. Hvernig skyldi nú Birgir fjalla um þessi mál sem leika stórt hlutverk í bók hans? Jú, hann segir að Pareto- kjörstaða sé ástand þar sem „enginn einstaklingur getur aukið hagsæld sína án þess að draga samtímis úr hagsæld annarra, meira en velferdarauka hans sjálfs nam“. (bls. 34) Sem sagt þveröfugt við það sem Pareto sagði. Annað lögmál sem er eitt meginatriði í kenningum margra borgaralegra hag- fræðinga (þó ekki t.d. keynesista) er lögmál Says. Þetta lögmál segir að al- mennt offramboð af vörum sé Umsagnir um bœkur óhugsandi. I einfaldri vöruskiptaversl- un eins og á walrasískum markaði virð- ist þetta augljóst. Þegar einhver býður vörur sínar til sölu, þá er hann að gera það til að kaupa aðrar vörur í staðinn. Framboðið á vörum er samtímis eftir- spurn eftir vörum. Ef einhver aðili selur ekki vörur sem hann kom með á mark- aðinn er það vegna þess að enginn býð- ur honum í staðinn vörur sem hann vill frekar eiga. Þetta hefur því ekkert með sölutregðu að gera. Auðvitað getur það skeð að einhver fái minna fyrir vörur sínar heldur en hann bjóst við, en það breytir ekki heildarútkomunni. Framboð þessa manns af vörum hefur minnkað að verðmæti og það sama gildir um eftir- spurn hans eftir vörum, þannig að heildareftirspurnin heldur áfram að vera jöfn heildarframboðinu. Vandamálin varðandi lögmál Says koma í ljós þegar við yfirgefum hinn einfalda walrasíska markað og tökum með í reikninginn að vörur eru seldar fyrir peninga en ekki aðrar vörur og að fólk veltir fyrir sér hvenær best sé að kaupa og selja vörur; þ.e. það veltir því fyrir sér á hvaða markaðsdegi sé best að versla. Kaup og sala verða nú aðskilin í tíma og almennt offramboð á vörum verður mögulegt. Birgir fjallar auðvitað um lögmál Says, en hjá honum verður það að því að „allt sem framleitt er selst jafnóðum, vegna þess að enginn framleiðir vörur (afurðir), samkvæmt frjálshyggjuhag- fræðinni, sem hann getur ekki selt við tiltekið þekkt markaðsverð". (bls. 251) Gagnrýni á nýklassíska hagfræði. Birgir bendir stundum á rétta hluti í gagnrýni sinni á nýklassíska hagfræði. Þótt orðalagið sé að vísu flókið bendir hann réttilega (bls. 35) á að velferð eins 483
Qupperneq 1
Qupperneq 2
Qupperneq 3
Qupperneq 4
Qupperneq 5
Qupperneq 6
Qupperneq 7
Qupperneq 8
Qupperneq 9
Qupperneq 10
Qupperneq 11
Qupperneq 12
Qupperneq 13
Qupperneq 14
Qupperneq 15
Qupperneq 16
Qupperneq 17
Qupperneq 18
Qupperneq 19
Qupperneq 20
Qupperneq 21
Qupperneq 22
Qupperneq 23
Qupperneq 24
Qupperneq 25
Qupperneq 26
Qupperneq 27
Qupperneq 28
Qupperneq 29
Qupperneq 30
Qupperneq 31
Qupperneq 32
Qupperneq 33
Qupperneq 34
Qupperneq 35
Qupperneq 36
Qupperneq 37
Qupperneq 38
Qupperneq 39
Qupperneq 40
Qupperneq 41
Qupperneq 42
Qupperneq 43
Qupperneq 44
Qupperneq 45
Qupperneq 46
Qupperneq 47
Qupperneq 48
Qupperneq 49
Qupperneq 50
Qupperneq 51
Qupperneq 52
Qupperneq 53
Qupperneq 54
Qupperneq 55
Qupperneq 56
Qupperneq 57
Qupperneq 58
Qupperneq 59
Qupperneq 60
Qupperneq 61
Qupperneq 62
Qupperneq 63
Qupperneq 64
Qupperneq 65
Qupperneq 66
Qupperneq 67
Qupperneq 68
Qupperneq 69
Qupperneq 70
Qupperneq 71
Qupperneq 72
Qupperneq 73
Qupperneq 74
Qupperneq 75
Qupperneq 76
Qupperneq 77
Qupperneq 78
Qupperneq 79
Qupperneq 80
Qupperneq 81
Qupperneq 82
Qupperneq 83
Qupperneq 84
Qupperneq 85
Qupperneq 86
Qupperneq 87
Qupperneq 88
Qupperneq 89
Qupperneq 90
Qupperneq 91
Qupperneq 92
Qupperneq 93
Qupperneq 94
Qupperneq 95
Qupperneq 96
Qupperneq 97
Qupperneq 98
Qupperneq 99
Qupperneq 100
Qupperneq 101
Qupperneq 102
Qupperneq 103
Qupperneq 104
Qupperneq 105
Qupperneq 106
Qupperneq 107
Qupperneq 108
Qupperneq 109
Qupperneq 110
Qupperneq 111
Qupperneq 112
Qupperneq 113
Qupperneq 114
Qupperneq 115
Qupperneq 116
Qupperneq 117
Qupperneq 118
Qupperneq 119
Qupperneq 120
Qupperneq 121
Qupperneq 122
Qupperneq 123
Qupperneq 124
Qupperneq 125
Qupperneq 126
Qupperneq 127
Qupperneq 128
Qupperneq 129
Qupperneq 130
Qupperneq 131
Qupperneq 132

x

Tímarit Máls og menningar

Direct Links

Hvis du vil linke til denne avis/magasin, skal du bruge disse links:

Link til denne avis/magasin: Tímarit Máls og menningar
https://timarit.is/publication/1109

Link til dette eksemplar:

Link til denne side:

Link til denne artikel:

Venligst ikke link direkte til billeder eller PDfs på Timarit.is, da sådanne webadresser kan ændres uden advarsel. Brug venligst de angivne webadresser for at linke til sitet.