Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2004, Page 60

boð frá „okkar bestu málurum“ um hvað kosti stór og vegleg, máluð
altaristafla, og gizkuðu þeir á 15 þús. kr. án umgerðar. Einnig nefnir hann
að komið geti til mála að hafa altari úr slípuðum steini, sem kostaði þá
6 þús. kr. meira en altari úr eik.
Með bréfi þessu liggja í skjölum um kirkjuna í Þjóðskjalasafni blýants-
teikningar Guðjóns Samúelssonar af kirkjunni hið innra eins og hann
hugsar sér hana eftir viðgerð, einnig teikning að nýju altari og róðukrossi
yfir með Maríu og Jóhannesi, enn fremur að nýjum prédikunarstóli.
Húsameistari hugsar sér krossmark sett yfir altari í stað altaristöflu, engin
kórskil eru sýnd né kórdyr, og prédikunarstóll, bekkir og gólf er allt
teiknað með nýju sniði. Kirkjan er þannig sýnd nánast skrautlaus og er
hún á teikningunni í reynd mjög lík því sem síðar var gengið frá henni.
Ekki virðist viðgerð kirkjunnar hafa komið til framkvæmda þá þegar, en 7.
ágúst 1945 skrifar húsameistari kirkjumálaráðherra að ósk ráðherrans um
breytingar þær er húsameistari hafði stungið upp á að yrðu gerðar á kirkjunni.
Þessar viðgerðir eru að mestu hinar sömu og húsameistari taldi upp í
fyrra bréfi sínu, að því við bættu að loft kirkjunnar, sem var úr timbri og
orðið mjög gisið, þurfi mikilla endurbóta við eða jafnvel að setja þurfi nýtt
loft. Þá þurfi að gera við skemmdir á múr og gluggum, en um bekki segir
hann að þeir séu allir „ljótir“ og þurfi að setja nýja kirkjubekki úr eik.
Gerir húsameistari síðan þrjár kostnaðaráætlanir um mismunandi miklar
viðgerðir, eina upp á 161 þús. kr, aðra upp á 202 þús. kr. og hina þriðju
upp á 210 þús. kr.
Ríkisstjórnin ákvað síðan að láta gera við kirkjuna og að farið skyldi
eftir því sem hæsta kostnaðaráætlunin gerði ráð fyrir, enda átti hún að
vera sú vandaðasta. Fór viðgerðin því næst af stað.
Hinn 10. janúar 1948, er viðgerð kirkjunnar var langt komin, sendi
Björn Rögnvaldsson, byggingaeftirlitsmaður hjá húsameistara ríkisins,
Kirkjumálaráðuneytinu skýrslu um viðgerð kirkjunnar. Segir þar að allt
tréverk hafi verið „rifið úr kirkjunni“, gólfið uppfyllt með rauðamöl og
steypt og eikarparkett límt á steininn. Sett hafi verið nýtt bitalag ásamt
sperrum úr tré og járni eftir teikningum Sigurðar Thoroddsens verk-
fræðings. Lagður hafi verið enskur steinn með listum undir á þakið en
eir á turnþak, þakrennur og niðurföll hafi verið sett úr eir. Ofan á bitalag
hafi verið klætt með þumlungs þykkum plægðum borðum, gömlu bitarnir
réttir af að neðan og klæddir krossvið og klætt með randhefluðum panel
milli bita. Málning og múrhúð hafi verið höggvin af öllum veggjum að
utan og innan, veggirnir síðan húðaðir á ný og málaðir með steinfarfa.
Steypt hafi verið ofan á hliðarveggi kirkjunnar og upp á efri brún hins
„VANDALISMINN“ Í BESSASTAÐAKIRKJU 59