Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Árgangur

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2004, Blaðsíða 114

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2004, Blaðsíða 114
lög (1. tafla) og jarðlagaskipan og taka sýni til umhverfisrannsókna og fos- fatmælinga. Það sýndi sig að þegar mannvistarummerki eins og viðarkol, móaska og flísar úr brenndum beinum sáust í jarðvegskjörnunum voru oft fornar byggingar í nánd. Valdir voru staðir þar sem hlaðist höfðu upp a.m.k. 30 cm þykk jarðlög á síðustu 1100 árum, þar sem varðveisla jarðlaga var góð og þar sem ekki var neitt sem valdið gæti truflunum á rafstraumi, t.d. niður- grafið járnarusl, vatnslagnir, raflínur, símakaplar o.s.frv. Á þessum stöðum voru gerðar mælingar með tæki sem mælir leiðni í jarðvegi.23 Tækið er venjulega borið í mjaðmarhæð og mælir leiðni í jörðu þar sem mælinga- maður gengur yfir. Fjórir metrar eru á milli skauta sem senda og taka við rafstraum.Annað sendir frá sér riðstraum sem veldur segulsviði, en styrk- leiki þess segir til um leiðni í jarðveginum. Niðurstöður mælinganna hafa reynst með um 50 cm nákvæmni.Tækið mælir niður á 6 m dýpi, en best kemur það fram sem er 1,5 m undir yfirborði. Svo virðist sem torfveggir leiði rafstraum lakar en jarðvegurinn um- hverfis, jafnvel þótt veggirnir séu á nokkru dýpi og signir saman. Þetta stafar líklega af því að minna er af leir í torfi, en í því er enn hátt hlutfall lífrænna efna í samanburði við jarðveginn í kring. Þess vegna koma torfveggirnir fram eins og beinar línur þar sem leiðni er minni en í umhverfinu. (Sjá til dæmis 2. mynd: EM-31 UTM Norður 7277570). Margt annað en torfveggir getur komið fram eins og beinar línur við viðnámsmælingu. Því var allt, sem gat verið torfveggur, kannað með vél- knúnum jarðbor sem tekur kjarna sem er um 20 cm í þvermál, en það er nægileg stærð til að með vissu megi þekkja torfhleðslur og sorplög. Með litlum, djúpum borholum eru minni líkur en ella á að leiðni í jarðvegi breytist. Mikilvægt er að halda öllu jarðraski í lágmarki, vegna þess að þegar við höfðum fundið torfvegg var notaður viðnámsmælir 24 til að fá nákvæmari RANNSÓKNIR Á BÚSETUMINJUM Í SKAGAFIRÐI 113 Ártal Gjóska Þykkt Litur Atburður 871 +/- 2 Landnámslagið > 0,5 cm Grænleitt Landnám ~ 1000 Veiðivötn-Dyngjuháls 0,5 cm Bláleitt Kristnitaka 1104 Hekla 1 1,0 cm Gulleitt Tíund 1300 Hekla > 1,0 cm Gráblátt „Litla ísöldin“ 1766 Hekla > 0,5 cm Svart 1. tafla: Gjóskulög í Skagafirði
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88
Blaðsíða 89
Blaðsíða 90
Blaðsíða 91
Blaðsíða 92
Blaðsíða 93
Blaðsíða 94
Blaðsíða 95
Blaðsíða 96
Blaðsíða 97
Blaðsíða 98
Blaðsíða 99
Blaðsíða 100
Blaðsíða 101
Blaðsíða 102
Blaðsíða 103
Blaðsíða 104
Blaðsíða 105
Blaðsíða 106
Blaðsíða 107
Blaðsíða 108
Blaðsíða 109
Blaðsíða 110
Blaðsíða 111
Blaðsíða 112
Blaðsíða 113
Blaðsíða 114
Blaðsíða 115
Blaðsíða 116
Blaðsíða 117
Blaðsíða 118
Blaðsíða 119
Blaðsíða 120
Blaðsíða 121
Blaðsíða 122
Blaðsíða 123
Blaðsíða 124
Blaðsíða 125
Blaðsíða 126
Blaðsíða 127
Blaðsíða 128
Blaðsíða 129
Blaðsíða 130
Blaðsíða 131
Blaðsíða 132
Blaðsíða 133
Blaðsíða 134
Blaðsíða 135
Blaðsíða 136
Blaðsíða 137
Blaðsíða 138
Blaðsíða 139
Blaðsíða 140
Blaðsíða 141
Blaðsíða 142
Blaðsíða 143
Blaðsíða 144
Blaðsíða 145
Blaðsíða 146
Blaðsíða 147
Blaðsíða 148
Blaðsíða 149
Blaðsíða 150
Blaðsíða 151
Blaðsíða 152
Blaðsíða 153
Blaðsíða 154
Blaðsíða 155
Blaðsíða 156
Blaðsíða 157
Blaðsíða 158
Blaðsíða 159
Blaðsíða 160
Blaðsíða 161
Blaðsíða 162
Blaðsíða 163
Blaðsíða 164
Blaðsíða 165
Blaðsíða 166
Blaðsíða 167
Blaðsíða 168
Blaðsíða 169
Blaðsíða 170
Blaðsíða 171
Blaðsíða 172
Blaðsíða 173
Blaðsíða 174
Blaðsíða 175
Blaðsíða 176
Blaðsíða 177
Blaðsíða 178
Blaðsíða 179
Blaðsíða 180
Blaðsíða 181
Blaðsíða 182
Blaðsíða 183
Blaðsíða 184
Blaðsíða 185
Blaðsíða 186
Blaðsíða 187
Blaðsíða 188
Blaðsíða 189
Blaðsíða 190
Blaðsíða 191
Blaðsíða 192
Blaðsíða 193

x

Árbók Hins íslenzka fornleifafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Árbók Hins íslenzka fornleifafélags
https://timarit.is/publication/97

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.