Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2004, Page 72

fengið þetta uppkast forseta til yfirlesturs og skrifað á það: „Hér hæfir
þögnin bezt.“ Bréf forseta var aldrei hreinskrifað né sent, en uppkastið er
meðal skjala í Þjóðskjalasafni um Bessastaðakirkju. Fróðlegt er að sjá
skoðanir forseta á þessu máli, en uppkastið að bréfi hans hefst þannig:
„Er langt var komið endurbyggingu Bessastaðastofunnar var mér ljóst
að kirkjan á staðnum var í svo miklu ósamræmi við annað, vegna þess
hörmungarástands sem hún var í, að ekki væri við unandi.“ Kveðst for-
seti síðan hafa vakið athygli þáverandi ríkisstjórnar á því. Loks 1945
ákvað ríkisstjórnin að taka upp málið og fela húsameistara ríkisins að
athuga hverra umbóta þyrfti við og gera kostnaðaráætlun. Ákveðið var að
verkið yrði framkvæmt af húsameistara ríkisins.
Gert var ráð fyrir að húsameistari hefði samráð við forseta sem hann
og gerði. „En því fer fjarri að við höfum ávalt verið á sama máli, enda er
hér oft um smekksatriði að ræða, sem, eins og kunnugt er, ávalt má
greina á um.“
Forseti kvaðst hafa óskað að sett yrði þak úr brenndum leir á kirkjuna,
eins og á húsum á forsetasetrinu, til samræmis.Verðmunur var tiltölulega
lítill og slíkt kostaði nær ekkert viðhald, en hitt kostaði málningu o. s. frv.
Kom þá fram að vafi væri á að brenndur leir ætti við turninn. Kveðst forseti
því hafa stungið upp á eirþaki þar, án þess þó að óska þess eindregið.
Hann kveðst hafa óskað eftir að sett yrði lítið pípuorgel í stað harmon-
íums, helmingi dýrara en entist margfalt lengur og gerði kirkjuna virðu-
legri.
Þá nefnir hann fleiri dæmi um óskir sínar um viðgerð kirkjunnar.
Hann hafi ráðið því að sett var óbrotin grófhúðun utan á kirkjuna í stað
kvartshúðunar, er húsameistari vildi. Húsameistari hafi viljað setja prests-
stúku og söngstúku í vesturenda, sem forseta fannst minnka kirkjuna of
mikið auk þess að vera ósmekklegt.Varð að ráði að finna miklu ódýrari
lausn um prestsstúku og setja lágan, ódýrari söngpall. Forseti kvaðst
jafnframt hafa viljað halda gömlu múrsteinsgólfi í gangi inn kirkjuna og
óbrotnara og ódýrara gólfi að öðru leyti, en ekki fengið því ráðið.
„Ég gæti nefnt fleiri dæmi til sparnaðar, en hirði ekki um það. En mér
væri það síst í móti skapi að metið yrði af óvilhöllum sérfróðum
mönnum, kostnaðarmunur á þessum óskum mínum, þ.e. munur á
auknum og spöruðum kostnaði vegna þeirra.“ Forseti kveðst þó vilja lýsa
ánægju sinni með framkvæmd verksins og gang þess.
Segir forseti síðan í uppkasti þessu:
„Að hann [þ. e. húsameistari] hljóti að bera ábyrgðina, hefir hann ekki
getað fallist á. Þar greinir okkur á.
„VANDALISMINN“ Í BESSASTAÐAKIRKJU 71