Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2004, Qupperneq 152

HALLGERÐUR GÍSLADÓTTIR
HANGIKJÖT Í RÓT UPP RÍS
Um reykhús og önnur reykingarými
Á vegum Þjóðminjasafns Íslands fór fram könnun um reykingu matvæla
á 20. öld á árunum 2001 og 2002 og hafa verið skráð í þjóðháttasafnið
meira en hálft annað hundrað viðtöl og svör við spurningaskrá sem send
var til fólks í öllum byggðarlögum landsins. Einnig hafa verið teknar ljós-
myndir af reykhúsum og reykingamönnum. Hér verður skoðaður einn af
fjölmörgum þáttum sem fróðleik var safnað um, þ.e. umbúnaður sem
notaður var til reykinga á síðustu öld, hús, ofnar, eldstæði og reykleiðslur.
Í byrjun 21. aldar reykja bændur víða og halda við hefðum á þessu
sviði. Það er helst í kringum höfuðborgarsvæðið sem sá tónn heyrist að
þessi iðja sé að hverfa. Heimildarmenn úr höfuðborginni rifjuðu hins
vegar með nokkurri fortíðarþrá upp angan úr horfnum reykhúsum, eink-
um því sem stóð við Grettisgötu og sá íbúum í nágrenninu fyrir allnokk-
urri hangikjötslykt.
Á fyrri öldum
Sérstök reykhús hafa vafalítið alltaf þekkst á stórbýlum. Til þess bendir
m.a. eftirfarandi tilvitnun í Íslandslýsingu þá sem kennd hefur verið við
Odd Einarsson og er frá lokum 16. aldar:
Að vísu er skortur salts á Íslandi meiri en svo, að það nægi til að
salta niður kjöt og önnur matvæli, en samt verður matur þessi
heilnæmur og ekki óljúffengur, eftir að kjötið hefur verið þannig
reykt í rúmgóðu kjötbúri, að nauðsynlegt loft komist að því um
leið.1