Árbók Hins íslenzka fornleifafélags - 01.01.2004, Blaðsíða 157

Kaldreykingarbúnaður / reyksuða
Kaldreykingarbúnaður kallast hér þegar reykur er leiddur í stokkum eða
rörum inn í rýmið þar sem matvælin hanga. Á þeirri leið losar hann sig
við varasöm tjöruefni og sót.
Þetta nafn er mönnum hér tamt um fyrirbærið en fæstir nota orðið
heitreyking um kofareykinguna þegar reykgjafinn er hafður innandyra –
enda er hún yfirleitt ekki það sem venjulega er kallað heitreyking. Það er
þegar reykurinn, sem leikur um hangimetið, er 30°C eða meira og svo er
yfirleitt ekki hér hvort sem eldstæðið er utan eða innan dyra. Þegar
hærra hitastig er notað tala Íslendingar um „reyksuðu“. Sú aðferð varð til
sem matreiðsluaðferð á fiski í Hansaborgunum, en geymsluþol eykst lítið
við reyksuðu. Þá er hitinn það mikill á matvælunum að þau verða eins
og hálfsoðin, enda ekki soðin að öðru leyti. Þetta er ennþá einkar vinsæl
aðferð við tilreiðslu á fiski og töluvert stunduð á Íslandi. Ekki var sérstak-
lega spurt eftir reyksuðu í spurningaskrá þjóðháttadeildar um matvæla-
reykingu en fróðleikur af ýmsu tagi flaut með.
156 ÁRBÓK FORNLEIFAFÉLAGSINS
4. mynd. Reykhús með kaldreykingabúnaði og sambyggðum hjalli í eigu Ólafs Thorlaciusar
og stendur ofan við íbúðarhús hans í Holtahverfi í Ísafjarðarkaupstað. Hann reykir fyrir sig
og nokkra „rollukalla“. Ólafur reykir mest við mó sem hann verkar sjálfur.