Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2009, Blaðsíða 99

97
Tímarit um menntarannsóknir, 6. árgangur 2009
nám í tölvunarfræði og rafmagnsverkfræði við
Háskóla Íslands. Í þátttökuathugun mátti sjá
staðfestingu á þessu, þ.e. hversu gott vald hann
hafði á fræðunum. Í kennslustund í 9. bekk, sem
fylgst var með, fjallaði hann um varmaflutning
og hélt vel athygli nemenda með áhugaverðri
og gagnvirkri umræðu auk þess sem hann gerði
um leið litla sýnitilraun sem fangaði athygli
nemenda. Af viðtali og vettvangsathugun hjá
Aðalsteini má álykta að nemendur hans hafi
eingöngu verið móttakendur en jafnframt skal
tekið fram að þeir virtust töluvert „virkir
móttakendur“, þ.e. námsvirkni virtist talsverð
við þær aðstæður sem skoðaðar voru, sem
hlýtur að skipta meginmáli fyrir námsárangur.
Nemendur Ólínu virtust allt í senn móttak-
endur, rannsakendur og að nokkru leyti
skaparar. Hún tók greinilega mið af því að
nemendur lærðu misjafnlega, sumir væru sterkir
í verklegu námi en aðrir í bóklegu. Nemendur
hennar notuðu nettengdar fartölvur og leituðu
frjálst á Netinu og fundu þar efni sem hæfði.
Skjávarpinn er þarfur fyrir náttúrufræðikennslu
að hennar mati, „bæði þegar maður er að sýna
ýmsar myndir og annað sem maður finnur á
netinu, það sem maður finnur ekki í bókum“.
Hún notaði Netið til að leita svara ef hún
hafði ekki svör á reiðum höndum og benti
nemendum einnig á að gera það. Nemendur
notuðu skjávarpa til að varpa upp völdum
myndum og teikningum af Netinu, við gerð
veggspjalda meðal annars. Ólína lýsti sér sem
náttúrufræðikennara þannig: „Eiginlega eins
og sá sem sér til þess að hlutirnir gangi en ekki
endilega sá sem skipar fyrir hvað á að gera.“
Erfitt reyndist að ráða í hlutverk nemenda
Jakobs með tilliti til UST, enda ekki skýrt
hvernig og hvenær slík tækni var beinlínis nýtt
í þágu námsins. Ef til vill voru nemendur hans
fyrst og fremst rannsakendur, en jafnframt
að nokkru marki skaparar og móttakendur.
Jakob hafði haldgóða inntaksþekkingu á öllum
sviðum náttúruvísinda, enda með trausta
menntun að baki á því sviði. Hann sagðist
leggja mikið upp úr því að nemendur skildu
hvað þeir væru að gera og sagði að samræður
og spjall skiptu sérlega miklu máli í þeim
tilgangi. Hann lagði sig fram um að spjalla við
nemendur sína jafnt innan og utan formlegs
skólatíma ef því var að skipta, bæði beint og
einnig gegnum spjallþráð (MSN) og tölvupóst.
Stundum snerist umræðan um siðferðilega
þætti og jafnvel trúnaðarmál sem tengdust
námsefninu. Hann ræddi um mikilvægi
gagnrýninnar hugsunar og tengdi það við
lífsleikni. Af orðum hans mátti skilja að hann
forðaðist að gera nemendur að móttakendum
þekkingar: „Ég treð ekki bara ofan í þau,
ég líka tek eða leyfi þeim sjálfum að melta
hlutina og aðstoða þau og leiðbeini þeim bara
til hliðar.“ Hann taldi vera mun á kynjunum
í þessum efnum, þ.e. stelpur kysu frekar að
efninu væri miðlað beint til sín en strákar.
Kennsluhættir Símonar miðuðu að því
að nemendur væru allt í senn, móttakendur
upplýsinga og gagna með hjálp UST,
rannsakendur hugmynda og upplýsinga og
skaparar efnis sem sett er í nýstárlegan búning.
Þeir voru jafnframt endurskoðendur, því að
þeir unnu úr gögnum og endurskoðuðu með
ýmsum aðferðum. Hann notaði Netið mikið
sem uppsprettu upplýsinga, nemendur fóru
sjálfir á Netið og rannsökuðu, þeir unnu úr
upplýsingum og settu fram í kynningum og
þeir söfnuðu gögnum. Dæmigerð vinnubrögð
hjá honum fólust í að stilla upp spurningum
og vandamálum til að leysa: „…en oftast þarf
maður þá að stilla upp einhverju sem þarf
að leysa, einhverju vandamáli sko, og ég hef
gjarnan notað Legóið í aflfræðina mjög mikið
sko, ef ég hef kennt hana. Þá hafa þau gert
ökutæki, farið í spyrnukeppnir og svoleiðis
og þá er gerð krafa um mælingar á hraða og
vegalengd og gert hraða-tímarit. Og það festist
mun betur, þ.e. hugtök og einingar, að vinna
svona með það.“ Fyrirætlanir Símonar voru
athyglisverðar:
Já, mig dreymir um að láta þau gera svona
fróðleiksvef um raunvísindin þar sem þau
með sínum hætti tjá sig um hugtök og
meiningar...og síðan getum við sem sagt
sótt í þann brunn þannig að það safnist
svona saman og vinnum svolítið flott úr
öllum pakkanum…Og í raungreinum hjá
mér læt ég þau yfirleitt skila skýrslum á
Náttúrufræðinám með stuðningi upplýsinga- og samskiptatækni