Tímarit um menntarannsóknir - 01.01.2009, Blaðsíða 98

96
Tímarit um menntarannsóknir, 6. árgangur 2009
sem hann setti og tóku svo þátt í samkeppni þar
sem farartækin þurftu að aka eftir sérsmíðaðri
braut og leysa þrautir. Nemendur unnu þetta
verk að mestu sjálfstætt heima hjá sér svo að
mjög óljóst var með hvaða hætti UST kom
hugsanlega við sögu í ljósi þess sem Baggott
La Velle og félagar (2003) hugsuðu sér (sbr. 2.
mynd). Jakob sagðist gera nemendum sínum
fulla grein fyrir því að eðlisfræðinámið væri
erfitt en það væri þjálfun í að læra og það efldi
rökhugsun: „...finnst mér að mestu máli skiptir
að kunna að læra, að læra að læra...hún [eðlis-
og efnafræði] reynir á hugann og þú brýnir á
þér hausinn.“ Þarna lýsti Jakob aðstæðum þar
sem vinnubrögð og færni í krafti UST hlytu
einmitt að hafa mikið að segja væri þannig
haldið á málum. Eins og Saga sagðist Jakob nota
skálarvogir en ekki stafræn mælitæki. En öfugt
við það sem Saga sagði vildi Jakob að farið
væri dýpra í fræðigreinarnar í kennaranáminu,
þ.e. inntaksþekkingu, á meðan Saga vildi leggja
áherslu á vinnubrögð og færni.
Nám sem fæli í sér verklag, vinnubrögð og
færni virtist mikils virði í skipulagi Símonar.
Hann sagðist oft viðhafa slíka kennsluhætti
með samþættingu stærðfræði, náttúruvísinda
og tækni: „Já, sko þá get ég verið með sko alls
kyns kubba og vogir og mælikvarða...það er
svo stutt í stærðfræðina þegar maður er að fást
við raunvísindin.“ Símon sagðist hafa áhyggjur
af því að verkleg færni og þekking væri sett
á lægri stall en bókleg: „Ég spyr nú oft að
því, sko, að nemandi sem getur rifið í sundur
skellinöðru og sett hana saman aftur en getur
ekki fundið samnefnara í almennu broti og
hann getur ekki sett ypsílon á réttan stað í texta.
Mér finnst hann í raun og veru vera með miklu
merkilegri þekkingu að geta slátrað skellinöðru
og sett hana aftur saman. Miklu flóknari
færni.“ Af samtalinu mátti skilja Símon svo
að í því fælist mikil þekking á eiginleikum og
eðli efna og tækja að geta beitt verklagi með
þvílíkum árangri og þannig þekkingu og færni
bæri að efla og hlúa að þótt hana væri erfiðara
að prófa með formlegum hætti líkt og algebru
í skriflegum prófum. Þáttur UST í eflingu
verklags, vinnubragða og færni hjá Símoni
birtist með fjölbreytilegum hætti, meðal annars
forritun í legó-verkefnum, við skráningu gagna
og úrvinnslu með töflureikni, í kynningum
með glæruforriti (PowerPoint) og hugmyndum
um vefsíðugerð sem nemendur ynnu að.
Í hvaða hlutverki voru nemendur?
Námsathafnir nemenda geta birst með marg-
víslegum hætti eftir því hvers konar kennslu-
hættir eru viðhafðir. Nemendur geta allt í
senn eða ýmist verið móttakendur þekkingar,
upplýsinga og gagna (receivers), rannsakendur
(explorers) hugmynda, skaparar (creators) sem
setja upplýsingar í nýjan búning til að fjalla
um eða endurskoðendur (revisers), þ.e. vinna
úr fyrirliggjandi gögnum og endurskoða með
ýmsum aðferðum.
Nemendur Sögu reyndust fyrst og fremst
móttakendur. Hún sagðist ekki nota umræður
eða samtöl sem kennsluaðferð: „Spjall er nú
ekki mikið..., ég er ekki flink í því.“ Þegar hún
var spurð um sjálfstæða tölvunotkun nemenda
í tölvustofu, t.d. að leyfa þeim að fara á Netið
og leita að leikjum og tilraunum er tengdust
eðlisfræði, fullyrti hún að það gengi ekki;
nemendur myndu velja sér annað efni til að
skoða. Og við sama tækifæri sagðist hún hafa
reynt að nota Vísindavefinn „en þau nenna
ekki“. Hún sagðist samt stundum vísa nem-
endum á Vísindavefinn. Saga leit augljóslega
svo á að nemendur stýrðust af ytri áhugahvöt:
„...eitthvað fast í hendi, eitthvað sem þau
láta mig hafa aftur. Þetta bara virkar þannig“
(þegar rætt var um verkefni og mat á þeim).
Hún kallaði eftir námskeiðum um sértæka
kennsluhætti náttúruvísinda (sbr. umfjöllun
Shulmans 1987 um pedagogical content
knowledge) frekar en inntak og þekkingu, því
að þar væri hún veikust á svellinu. Hún átti
greinilega í erfiðleikum með að fanga áhuga
nemenda svo að þeir yrðu meiri rannsakendur
og skaparar í náttúrufræði, ekki eingöngu
móttakendur.
Aðalsteinn kenndi eingöngu stærðfræði og
eðlisfræði á unglingastigi við sinn skóla og
hafði að eigin sögn góðan bakgrunn og kunnáttu
í þeim greinum, enda hefði hann áður stundað
Meyvant Þórólfsson, Allyson Macdonald og Eggert Lárusson