Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Page 92

Homo sapiens er eitt hinna tilverufræðilegu ljóða Sjödægru þar sem kar-
/w.m-hugmyndin kemur skýrt fram.77 Þar er vísað í síðari sköpunarsögu I.
Mósebókar þar sem ljóðmælandinn kveðst vera „tvífætt leirstytta með anda
höfundar síns í nösunum".78 Síðar í ljóðinu segir skáldið að eftir hreinsun-
ina eða endurnýjunina muni böm sín bera þær skeljar sem hann „forðum
braut og týndi“ (þ. e. leikföng bernskunnar og tákn hins glataða sakleysis).
„ ... inn í ljósríkið sem/kemur... ,“79 Hér er Jóhannes enn að kveða um fram-
tíðarlandið og í ljósi annarra ljóða í Sjödœgru virðist ekki fráleitt að setja
jafnaðarmerki milli þess og guðsríkisins „ ... sem varð til/er hinn krossfesti
gaf upp andann... ,“80
í Atómljóði að handan koma fram vísanir í köllunarfrásögu Móse í /.
Mósebók er Guð birtist honum í logandi þyrnirunni sem brann þó ekki.81
í Lofsögn um þá hógvœru gætir trúarlegrar vísunar þar sem sagt er að
„eðli þess [hins allslausa fólks sé] fóm“ þó ekki „sú sem lögð er á alt-
ari/heldur hin sem er alstaðar nálæg" sem og í óbeinni biblíutilvísun:
„Sannarlega lifir þetta fólk ekki á einu saman brauði... .“82
í hinu mikla lokaljóði bókarinnar / Hoddmímisholti sem er tilverufræði-
legt ljóð með sterkar vísanir í norrænan trúararf eins og heitið gefur til
kynna má þó einnig fínna kristnar vísanir. Fyrsta erindið hefst t.d. á óbeinni
vísun til brýningarorða Krists til lærisveina sinnar „Þér eruð ljós heims-
ins...“ og ávarpsorða hans til þeirra er hann mætti þeim upprisinn: „Friður
sé með yður...“83
77 Sjá t.d. „... í deiglu skal brenndur úr oss/sorinn ..." Jóhannes úr Kötlum 1976: 48.
78 Bent skal á að Mósebœkur eru safnrit sem steypt er saman úr misaldra heimildum eða frumritum. I fyrstu
köflum I. Mósebókar (Genesis (sköpun)) er að frnna tvær sköpunarsögur úr tveimur mismunandi heim-
ildum. Sú fyrri (í fyrsta kap. bókarinnar) segir að Drottinn allsherjar hafi skapað heiminn á sex dögum
með orði einu saman. Hin síðari (í öðrum kap.) segir að hann hafi mótað karlinn af leiri jarðar og blásið
honum lífsanda í brjóst en síðan skapað konuna úr rifi hans.
79 Jóhannes úr Kötlum 1976: 48
80 Jóhannes úr Kötlum 1976: 72
81 Vera má að í ljóðinu gæti einnig óbeinnar vísunar í lokakapítula Prédikarans þar sem rætt er um „vondu
dagana" þegar silfurþráðurinn slitnar. Prédikarinn 12. 6. Jóhannes úr Kötlum 1976: 109-110. Ljóðið
fjallar um aftöku Julius og Ethel Rosenberg sem voru tekin af lífi í rafmagnsstóli í Bandaríkjunum.
Eysteinn Þorvaldsson 1971: 47. Voru þau fyrstu amerísku þegnamir sem voru teknir af lífi fyrir meintar
njósnir á friðartímum en þeim var geftð að sök að hafa veitt Sovétmönnum upplýsingar um Manhattan-
áætlun Bandaríkjamanna um smíði atómsprengjunnar. Ljóðið er því eitt af pólitískum ljóðum bókarinnar.
82 Matteusarguðspjall 4. 4. Jóhannes úr Kötlum 1976:86.
83 Matteusarguðspjall 5. 14. Lúkasarguðspjall 24. 36. Jóhannesarguðspjall 20. 19, 21. Jóhannes úr Kötlum
1976: 124.
90