Ritröð Guðfræðistofnunar - 01.09.2005, Síða 103

henni handan átaka þessa heims og herra jarðarinnar. Hún eins og svífur í
himingeimnum tilbúin að lækka flugið og lenda þegar aðstæður leyfa.
I epíksu verki Lúkasar guðspjallamanns á kirkjan sér ekki mögulegan
grundvöll í borginni Jerúsalem sem vel kann að eiga sér sögulegar for-
sendur. Ekki síst vegna þess að brýmar sem hann hefir byggt á milli hinna
kristnu trúarbragða og gyðingdóms skapa spennu við hinn tileinkaða menn-
ingararf kristindómsins í ljósi hreinleikaákvæða. Þannig hlaut það að vera
óhugsandi að kirkja sem sótti svo mikið til gyðingdóms gæti reist höfuð-
stöðvar sínar á stað sem Gyðingar skilgreindu á ótvíræðan hátt óhreinan.17
Vanhelgunin helgast af þeirri staðreynd að hin meintu höfuðatvik kristinnar
trúar grundvallast á frásögum um dauða og greftrun Jesú og meinta upprisu
hans frá dauða en dauðinn og gröfín voru að skilningi Gyðinga óhreinir
staðir.18
í slíku umhverfi þar sem helgun staða liggur í hugmyndum um hreinleika
og saurgun gat kristin kirkja ekki þrifist né komist áfram.19 Hún hlaut að
finna sér grundvöll á nýjum slóðum (Róm) eins og raun bar vitni. En enda
þótt fólkinu að baki Ræðuheimild samstofnaguðspjallanna hafi legið kalt
orð til Jerúsalemborgar þá er talið fullvíst að annar hópur fólks á meðal
fylgjenda Jesú frá Nasaret, með ólíkar áherslur, hafi snemma átt sér aðsetur
í Jerúsalem þar sem Jakob bróðir Jesú hafi verið í forsvari. Sá hópur er jafn-
framt talinn hafa staðið Gyðingum nær að siðum en aðrir kristnir hópar með
tilliti til lögmáls Móse og túlkunar á því.20 Áður en langt var um liðið áttu
þessir hópar þó eftir að sameinast í þeirri tegund kristindómsins sem þekkt
er af ritum eins og Jakobsbréfi og Matteusarguðspjalli og ýmsum
apókrýfum ritum sem einu nafni flokkast til gyðing-kristinna rita.21
Rómarborg reyndist þó fallvaltur grundvöllur hinnar nýju kirkju lengi
framan af í skugga ofsókna á hendur kirkjunni af ýmsum leiðtogum róm-
verska heimsveldisins allt til daga Konstantínusar mikla. Nánast eins og í
einu vetfangi gjörbreyttist öll staða hinna nýju kristnu trúarbragða og að
17 Um áhrif síðgyðingdóms á hin nýju kristnu trúarbrögð sjá t.d. Oskar Skarsaune, ln the Shadow of the
Temple: Jewish Influences on Early Christianity (Downers Grove. IL: InterVarsity Press, 2002).
18 Ibid., 77; sbr. frekar Peter Brown, The Cult of the Saints: Its Rise and Function in Late Antiquity (Chic-
ago, IL: The University of Chicago Press, 1981).
19 Ibid., 77; sbr. frekar Jerome H. Neyrey, “The Symbolic Universe of Luke-Acts: ‘They Tum the World
Upside Down’,“ í sami ritstj., The Social Worid of Luke-Acts: Modelsfor Interpretation (Peabody, MA:
Hendricson, 1991), 271-304.
20 Sjá t.d. Mack, Who Wrote the New Testament?, 67-70; Dennis E. Smith, „What Do We Really Know
about the Jerusalem Church? Christian Origins in Jerusalem according to Paul and Acts,“ í Ron Cameron
and Merrill P. Miller ritstj., Redescribing Christian Origins (Society of Biblical Literature: Symposium
Series 28; Atltanta, GA: Society of Biblical Literature, 2004), 237-252.
21 Sjá t.d. Koester, History and Literature, 198-207; Fred Lapham, An Introduction to the New Testament
Apocrypha (London & New York, NY: Clark, 2003), 43-65; 66-87.
101